Mavzu: XX asr oxiri XXI asr boshlarida globallashuv muommolari, harbiy va ekstrimistik xavf-xatarlarning

Klassik terrorizm. 
Sikariylar, ismoiliy-hashshoshiylar, «bo‗g‗uvchilar» va 
boshqa qadimgi sektalarning faoliyati siyosiy terrorizmning umumiy kontekstida
albatga, juda soddadir. Shu bois ham ularning davri prototerrorizm davri, ya‘ni 
terrorizmga o‗xshash yoki hozirgi terrorizmning prototipi, proformasi deb 
atalgan. Keyinchalik, buyuk revolyusiyalar davridagi Fransiyada terrorizm 

---

siyosiy kurashning jiddiy quroliga, to‗laqonli vositasiga aylandi.Evropada siyosiy
qotillik avvaldan alohida shaxslar tomonidan ham, tashkilotlar tomonidan ham 
amalga oshirilib kelganini aytib o‗tish darkor. Chunonchi, terrorizm tarixchilari
Gay Foksning «poroxli fitna»sini albatta tilga olib o‗tishadi. 1605 yilda ingliz 
armiya-si kapitani Gay Foks parlament va qirol Yakov 1 ga qarshi fitnaga 
boshchilik qilgan. Fitnachilar qirol qatnashishi lozim bo‗lgan parlament binosin i 
portlatish ni mo‗ljallashgan edi. Biroq Gay Foksning fitnasi qam, nomaqbul 
siyosiy arboblarni jismoniy bartaraf qilishga bo‗lgan boshqa urin ishlar ham 
Fransuz revolyusiyasiga qadar alohida - alohida ro‗y bergani xolda, muntazam 
harakat tusini olmagandi. Fransuz revolyusiyasi mafkurachilarigina terrorni 
xalqommasi qo‗zg‗olonini tayyorlash qamda hokimiyatni egallash maqsadida 
qo‗llay boshladilar. Terrorizm rivojlanishi tarixining ushbu davriga muvofiq 
keluvchi ikkinchi bosqich klassik terrorizm bosqichi deb atala boshladi. Kechagi
revolyusionerlar mamlakatni boshqarish murvatlarini qo‗lga olgach ham terror 
singari samarador quroldan voz kechishmadi. Konvent rahbarlari uni o‗z 
fuqarolariga qarshi qaratishdi. 1792 yil oktyabridayoq respublikani tashqi va
ichki dushmandan himoya qilish bo‗yicha favqulodda choralar ko‗rish uchun 
maxsus organ — Jamoat xavfsizligi qo‗mitasi tuzildi. Sud tartiboti o‗ta 
soddalashtirildi, «siyosiy jinoyat» tushunchasi esa haddan tashqari keng
ma‘noda talqin qilindi: Xalq Konventini tahqirlashga yoki tugatishga uringan
har qanday kishi jazoga tortilardi. Tabiiyki, qar qanday harakatni va har qanday
gapni shu ma‘noda tushunish mumkin edi. Binobarin, terrorizm tarixida klassik 
davrning asosiy tavsifi shundayki, fransuz revolyusionerlari tufayli terror
davlatning ta‘sir ko‗rsatish quroliga, zo‗ravonlarcha siyosiy kurash usuliga 
aylandi.