Mavzu: XX asr oxiri XXI asr boshlarida globallashuv muommolari, harbiy va ekstrimistik xavf-xatarlarning

II.Ekstremizm, aqidaparastlik va mutaassiblikning mazmun-mohiyati. 
Ekstremizm va terrorizm kabi hodisalarning ildizlari uzoq tarixga borib 
taqalsa­da, ular hech qachon ijtimoiy barqarorlik va taraqqiyot uchun bugungidek 
tahdid solmagan. Zero, hozirda ekstremizm va terrorizm global xarakterga ega 
bo‗lib, dunyoning barcha mamlakatlari hamda mintaqalariga birdek xavf
solmoqda. Shunday ekan, uning oldini olish va unga qarshi kurashish 
insoniyatning istiqboliga daxldor masalaga aylangandi. 
Ekstremist tushunchasi ostida muayyan shaxs, guruh, tashkilot, harakat 
ham tushunilishi mumkin. Radikal ekstremistlar har doim muzokaralarni,
kelishuvlarni, shartnomalarni tan olishdan bosh tortib kelishadi.
Umuman olganda ―ekstremizm‖ deganda odatda mavjud va umumqabul
qilingan qarashlar, ta‘limotlar va qadriyatlar tizimini mutlaqo inkor qiluvchi,
jamiyatda qadriyatlar tizimini tazyiq va zo‗ravonlik bilan o‗zgartirish
tarafdorlarining faoliyati tushuniladi. Ijtimoiy-gumanitar yo‗nalishdagi
tadqiqotlardan kelib chiqqan holda ekstremizmni ijtimoiy-siyosiy muammolami 
hal etishda o‗ta keskin chora-tadbirlarni, fikr-qarashlami yoqlovchi nazariya va
amaliyot deb izohlash mumkin. Diniy sohadagi ekstremizm ham ana shunday
g‗oya va tamoyillarga asoslanadi. Ekstremizmning mazkur yo'nalishi XX asr 

---

oxirida ancha keng miqyosda namoyon bo‗ldi. Bunga Afg'oniston, Tojikiston,
Checheniston, Kosovodagi mudhish voqealar misol bo‗la oladi. Diniy sohadagi
ekstremizm mazkur yo'nalishdagi o‗ta mutaassib guruhlarning ashaddiy
reaksion faoliyati bo‗lib, hatto dinga ham zarar keltiradi. Uning asosiy
maqsadi — dinni niqob qilib, hokimiyatni qo'lga olish, diniy talablaming ilk 
darajasiga xos ―sofligi‖ni qayta tiklash, diniy talablarga mos siyosiy tuzumni
barpo etishdan iborat. Shu maqsadda jamiyatning turli jabhalarida diniy 
targ‗ibot va tashviqot ishlarini olib borib, qurol kuchi va zo'ravonlik bilan
davlatni egallashga harakat qiladi. Oxirgi hisob-kitoblarga qaraganda Internet
tarmog‗ida 10 000 atrofida ekstremistik saytlar va ularga qarshi kurashuvchi
muxolif 100 ta Internet-sahifalar mavjud. Ekstremistik saytlarda davlat to‗ntarishi 
va urushlar haqida axborotlar tarqatishga alohida e‘tibor qaratiladi.