М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

Should ва ought феъллари ўзлаштирма гапда ўзгармайди:

She said to him, “You should (ought to) send them a telegram at once.” У унга деди: “Сиз уларга тезда телеграмма юборишингиз лозим”.
She told him that he should (ought to) send them a telegram at once. У унга, уларга тезда телеграмма юбориши лозимгини айтди.

9. 
   Кўчирма гапдаги кўрсатиш олмошлари хамда пайт ва ўрин равишлари ўзлаштирма гапда маънога қараб бошқа сўзларга алмашади:
   

Кўчирма гапда	Ўзлаштирма гапда
this	that
these	those
now	then
today	that day
tomorrow	the next day
the day after tomorrow	two days later
yesterday	the day before
the day before yesterday	two days before
ago	before
next year	the next year, the following year
here	there

Кўчирма гап:

1. 
   He said, “I can’t translate this article.” У деди: “Мен бу мақолани таржима қила олмайман”.
   
2. 
   He said, “I shall write the letter tomorrow.” У деди: “Мен хатни эртага ёзаман”.
   
3. 
   He said, “I was here yesterday.” У деди: “Мен бу ерда кеча бўлдим”.
   

Ўзлаштирма гап:

1. 
   He said that he couldn’t translate that article. У бу мақолани таржима қила олмаслигини айтди.
   
2. 
   He said that he would write the letter the next day. У хатни эртаси куни ёзишинм айтди.
   
3. 
   He said that he had been there the day before. У у ерда кеча бўлганлигини айтди.
   

Лекин, шуни ёдда тутиш керакки, юқоридаги ўзгартиришларни ўзгармас формула сифатида қабул қилмаслик керак. Бундай ўзгартиришлар фақат ўзлаштирма гап айтилаётган шароит талаби билан амалга оширилади:

1. 
   He said, “My brother works here.” У деди: “Акам шу ерда ишлайди”.
   

Агар ўзлаштирма гап унинг акаси ишлаётган жойда айтилганида юқоридаги гапни ўзлаштирма гапга айлантиришда, here ўзгартирилмайди:
He said that his brother worked here. У акасининг шу ерда ишлашини айтди.
Ўзлаштирма гап бошқа жойда айтилганида эса, here равиши there равишига алмаштирилади:
He said that his brother worked there. У акасининг ўша ерда ишлашини айтди.

2. 
   He said, “I like this book.” У деди: “Мен бу китобни ёқтираман”.
   

Ўзлаштирма гап айтилаётган пайтда китоб сўзловчининг кўз олдида бўлса, ўзлаштирма гапда this ўзгармайди:
He said that he liked this book. У шу китобни ёқтиришини айтди.
Китоб сўзловчининг кўз олдида бўлмаса, this олмоши that олмошига алмаштирилади:
He said that he liked that book. У ўша китобни ёқтиришини айтди.

3. 
   He said, “I saw her yesterday.” У деди: “Мен кеча уни кўрдим”.
   

Агар ўзлаштирма гап ва кўчирма гап бир кунда айтилса, ўзлаштирма гапда yesterday ўзгартирилмайди:
He said that he saw her yesterday. У кеча уни кўрганини айтди.
Агар ўзлаштирма гап кўчирма гап айтилган куннинг эртасига ёки кейинроқ айтилса, у холда yesterday, the day before га алмаштирилади:
He said that he had seen her the day before. У уни бир кун олдин кўрганини айтди.