М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

Буйруқ гап

§ 95. Кўчирма гап буйруқ гап бўлса, уни ўзлаштирма гапга айлантиришда қуйидаги ўзгартиришлар амалга оширилади:

1. 
   Агар кўчирма гап б у й р у қ н и ифодаласа, автор гапидаги to say айтмоқ феъли to tell буюрмоқ, айтмоқ ёки to order буюрмоқ феълларига алмаштирилади. Кўчирма гап и л т и м о с н и ифодалаганида эса, to say феъли to ask сўрамоқ феълига алмаштирилади:
   
2. 
   Б у й р у қ – и с т а к майли ўзлаштирма гапда и н ф и н и т и в билан алмаштирилади. Буйруқ-истак майлининг бўлишсиз шакли not юкламали инфинитивга алмаштирилади.
   
3. 
   Кишилик, эгалик ва кўрсатиш олмошлари, шунингдек, пайт хамда ўрин равишлари маънога қараб ўзгаради (§ 95; 3,9-пунктлар):
   

Кўчирма гап Ўзлаштирма гап

She said to him, “Come at five o’clock.”
У унга деди: “Соат бешда келинг”.
She told him to come at five o’clock.
У унга соат бешда келишни буюрди.

I said to her, “Please bring me a glass of water.”
Мен унга дедим: “Илтимос, менга бир стакан сув олиб келинг”.
I asked her to bring me a glass of water.
Мен ундан менга бир стакан сув олиб келишни сўрадим.

He said to me, “Don’t go there.”
У менга деди: “У ерга борманг”.
He told me not to go there. У менга у ерга бормасликни буюрди.

Изох: Шуни ёдда тутиш керакки, to ask сўрамоқ, to tell айтмоқ, буюрмоқ, to oreder, to command буюрмоқ феълларидан кейин инглиз тилида хар доим илтимос ёки буйруқ қаратилган шахсни ифодаловчи воситали тўлдирувчи келади:
I asked him to send off the letter. Мен ундан хатни жўнатиб юборишини сўрадим.
The captain ordered the sailors to discharge the streamer. Капитан матросларга пароходни юкдан бўшатишни буюрди.
Инглиз тилида I asked to send off the letter, The captain ordered to discharge the streamer каби гаплар нотўғри тузилган хисобланади.