Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Sonyalar (Gliridae) oilasi vakillari tashqi ko`rinishidan olmaxonga o`xshab ketadi. Asosan Yevropa, O`rta va Janubiy Osiyodagi keng bargli o`rmonlarda daraxtda yashaydi. Qishki uyquga kirishi bilan olmaxonlardan farq qiladi. Tipik vakillariga olmaxon-polchok (Glis glis) va o`rmon olmaxoni (Dryomys nitedula) kiradi. Olmaxon-polchokning tana uzunligi 15-20 sm va vazni 150-180 g keladi. U bog’larda yashab, mevali daraxtlarga zarar keltiradi.
Uchar tyinlar (Pteromyidae) oilasi vakillari, asosan tropik mintaqalarda tarqalgan. Yevropa va Sibir o`rmonlarida uchar tyin (Pteromys volans) uchraydi. Ular tunda faol, kunduzi daraxt kovaklariga yashirinadi. Oldingi va orqa oyoqlari orasidagi teri pardalari yordamida bir daraxtdan ikkinchi daraxtga 10 m gacha parvoz qilib sakraydi.
Qo`shoyoqlar (Dipodidae) oilasiga dasht va sahrolarda yashab tunda hayot kechiradigan talaygina kemruvchilar kiradi. Oldingi oyoqlari kalta, keyingi oyoqlari uzun va kuchli. Dumi uzun va uchi po`pakli. Orqa oyoqlari bilan juda tez sakrab harakat qiladi. Qishki uyquga ketadi. Ayrim turlari poliz va texnik ekinlariga zarar yetkazadi. Qo`shoyoqlar Afrika va Osiyoning dasht va cho`llarida tarqalgan. Dunyoda qo`shoyoqlar oilasiga 27-30 ta tur kiradi. MDHda 17 ta turi, shu jumladan, O`zbekistonning cho`l va sahrolarida 13 ta turi uchraydi. Tipik vakillariga katta

qo`shoyoq (Allactaga major), kichik qo`shoyoq (A.elater), taroq barmoqli qo`shoyoq (Paradipus ctenodactylus) va boshqalar kiradi. Bir yilda 1 yoki 2 marta tug’adi, 2 tadan 8 tagacha bolalaydi.

Ko`rsichqonlar (Spalacidae) oilasi vakillari yerni kavlab yer ostida hayot kechirishga moslashgan. Tanasining uzunligi 16-35 sm atrofida. 4-7 ta turi bor. MDHda 3-5 ta turi uchraydi. Ko`rsichqonlarning gavdasi qayroqsimon, quloq suprasi yo`q, ko`zlari terisi ostiga yashiringan. Mo`ynalari kalta va baxmaldek tekis, boshi nisbatan keng bo`ladi. Krotlar yerni oldingi oyoqlari bilan kavlasa, ko`rsichqonlar yuqori jag’idagi juda katta kurak tishlari bilan kavlaydi va tuproqni boshi bilan surib chiqaradi. MDHda Kavkaz va Rossiyaning Yevropa qismidagi dashtlarda tarqalgan. O`simlik ildizi bilan oziqlanadi. Qishloq xo`jaligiga zarar yetkazadi. Tipik vakiliga oddiy ko`rsichqon (Ellobius tanceri) kiradi.