L. S. Karieva makroiqtisodiyot

investitsiya xarajatlarining o‛zgarishi
. Iqtisodiyotning yana bir subyekti - 
korxonalarga kelsak, ularning xarajatlari darajasiga quyidagilar ta’sir qiladi. 

---

44 
a) 
foiz stavkasi
. Foiz stavkalarining o‛sishi sarmoyalar, xarajatlar kamayishiga 
olib keladi va aksincha; 
b) 
investitsiyalarning kutilayotgan rentabelligi
, masalan, iqtisodiyotdagi 
barqarorlik, korxonalarda ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarga talabning o‛sishi, 
mamlakatdagi iqtisodiy o‛sish tufayli iste’molchilar daromadlarining o‛sishi 
investitsiyalardan katta daromad olish uchun optimistik prognozlarni beradi, 
chunki investitsiya mahsulotlariga talab ortib bormoqda; 
v) 
tadbirkorlik subyektlariga soliqlar
. Agar davlat korxonalarga soliqlarni 
kamaytirsa, unda ularning foydasi oshadi va shunga muvofiq investitsiya 
xarajatlari ko‛payadi; 
d) 
texnik holat
. Ilm-fan va texnologiya yutuqlarining natijalari, qoida 
tariqasida, ularni sotib olishga sarmoyalarni rag‛batlantirishga yordam beradi va 
yalpi talab o‛sib bormoqda; 
e) 
ortiqcha quvvat
. Agar korxona ortiqcha quvvatga muhtoj bo‛lsa, ya’ni 
qurilish, mashinalar, uskunalar, ya’ni investitsiya xarajatlari oshsa va agar 
korxonalarning quvvatlaridan to‛liq quvvat bilan foydalanilmasa, AD kamayadi. 
- davlat xarajatlaridagi o‛zgarishlar
. Ko‛rinib turibdiki, hukumatning milliy 
mahsulotning bir qismini tobora ko‛proq qismini sotib olish bo‛yicha harakatlari 
yalpi talabni ko‛paytiradi, masalan, O‛zbekistondagi majburiy 11 yillik o‛rta va 
o‛rta maxsus va kasb-hunar ta’limi davlat, harbiy xarajatlar va yangi kasalxona va 
boshqa muassasalar qurishga qaror qilinishi ham xarajatlarining ko‛payishiga olib 
keladi.