L. S. Karieva makroiqtisodiyot

Oraliq kesma
 
– ishlab chiqarish real hajmining o‛sishi narxlar darajasining 
o‛sishiga mos ravishda o‛sib boradi. Bu shuni ko‛rsatadiki, iqtisodiyot to‛liq ish 
bilan ta’minlashga yaqinlashmoqda, unda tangliklar paydo bo‛ladi, ya’ni ba’zi 
tarmoqlarda resurslar yetishmasligi, ba’zilarida esa haddan tashqari ko‛plik bo‛lishi 

---

48 
mumkin. Masalan, avj olgan avtosanoat yuqori malakali ishchilar yetishmasligini, 
aviatsiya esa ishsizlikni boshdan kechirishi mumkin. Bunday vaziyatda, 
avtomobilsozlik sanoatida resurslarga, aniqrog‛i ishchi kuchiga talab ortib 
bormoqda, bu o‛z navbatida ishlab chiqarish xarajatlarini ko‛payishiga olib keladi 
va korxonalar rentabellikni saqlab qolish uchun o‛z mahsulotlarining narxini 
oshiradilar. Shuning uchun oraliq davrda YaIMning real o‛sishi narxlarning 
ko‛tarilishi bilan birga keladi. 
Bundan xulosa qilish mumkinki, iqtisodiyotning pasayish holatidan to‛liq 
bandlikka o‛tishi noteks va turli vaziyatlarda ro‛y beradi. Masalan ayrim 
tarmoqlarda resurslarning yetishmasligiga duch kelinsa, boshqa tarmoqlarda 
hozircha ortiqcha resurslar mavjud bo‛ladi. Shuningdek, ular ishlab chiqarishni 
kengaytirish uchun yangi asosiy vositalar sotib olish va malakasiz 
mutaxassislardan foydalanishiga to‛g‛ri keladi. Bu esa mahsulotlar birligiga 
ketadigan xarajatlarning oshishiga va natijada baholar darajasining o‛sishiga olib 
keladi.
Ishlab chiqarish hajmi ko‛payishi yoki kamayishi bahoga bog‛liq bo‛lmagan 
omillar hisobiga ham ro‛y berishi, bu omillar esa yalpi taklif egri chizig‛ini o‛ng 
yoki chap tomonga siljitishi mumkin. Bahoga bog‛liq bo‛lmagan omillarnig 
xususiyati shundaki, ular mahsulot birligiga ketgan xarajatlarga bevosita ta’sir 
qiladi va shu orqali jami taklif egri chizig‛ining siljishiga sabab bo‛ladi.
Quyidagi omillar AS egri chizig‛ining o‛zgarishiga olib kelishi mumkin: