50.Дөретиўшилик ҳәм интуиция – олардың өз-ара байланыс мәселеси
Т.с. дөретиўшилик, сананың структурасы, иррационаллық.
Интуция бул дөретиўшиликтиң хызметиниң ишки субьектив тарепи болып онда санасыз компонент билиу хызметинин натийжелерин улыумаластырыу хам бирлестириу тусинип жетилиўге багдарланады. Сонын менен бирге доретиушиликте саналыкты хам санасызлықтың интуициясынының өз-ара тәсиринен тысқары әпиўайластырылып жибермеў керек. Бул жуда қыйын процесс. Инсаның санасы асты тараўын билиў индуктив тараў деп аталады. Интуиция болса билиу обьектинин сол шартлеринде баска жол тийкарлап болмайтугын усылларга тууры тәризде хакыйкый деп қараў. Илимий доретиушиликте интуиция сезим хам акыл ой хызметине карсылык көрсетпейди. Балки билиудин сезим хам роциянал тареплери менен узликсиз байланысып оларды толтырады. Инсаннын билиуинойлауынын, доретиушиликке умтылыуы, доретиушилик искерлиги илимий изертлеў максетин койыудаилимий доретиушилик натийжелерин прогноз кылыуда, болжауда сананын искерлиги назердетутылады. Доретиушиликтин бул инсан табият байлыкларын саналы рауиште озлестириу процессинде жанаматериаллык руухый байлыклар жаратыу сондай-ак инсаннын кабилетлерин рауажландырыу процессииболып есапланады. Инсан дуньяны билиу субьекттин обьекит пенен оз-ара тасирге кирисиуи процесси жуда курамалы хам карама-карсылыклы процесс болып келеди. Инсанлык сана асты болегинин билиу искерлигииндуктив билиу деп аталады.Интуция болса бул билиу обьектинин белгили бир шартлерди баска жол менетийкарлап болмайтугынкасийетлеринен тиккелей логикалык емес турде хакыкый деп карау болыпесапланады. Саналык структурасы торт белимнен турады.
1. Денелик сезиулик компоненти. 2. Логикалык тусиниклер компоненти 3. Эмоциялык компонент 4. Бахлау мотевациялык компонент.
51. Илим жәмийетлик сананың формасы сыпатында
Т.с. жәмийетлик сана, эмпирикалық билим, метод, билиўлик, практикалық искерлик функциясы, илимий билиў спецификасы
Жамийетлик сана эмперикалык олшем, метод билиулик, практикалык искерлик функция илимий билиу спецификасы. Илим жамийетлик сананын бир формасы сыпатында екенлиги, илим дунянын бир болегин алып оны тусиндирилетугында керинеди жамийеттин рауажланыу барысында илимде рауажланады, коршаган дуняны теорияда саулелендиреди. Илимнин рауажланыу барыснда илим табийий адамнын социаллык ишки дунясын тусиниклерде, нызамларда, теорияларда саулелендиретутын жамийетлик сананын бир формасы. Илим адеп икрамлылыкка катнаста болмайды. Илим менен шугылланыушы адамнын искерлиги мараллык болыуы болмауыда мумкин. Илим жамийетлик сананын формасы екенлигин томендеги кретирийлерге тийкарланып Бере аламыз. Билиудин; системаласыуын талап етеди, Озгеше методларды дуньяны озлестириу ушын колланылады. Илимий натийже шынлыкка ерисиу ушын практикада тексериу шарт илим менен шугылланыушы субекттин, кагыйдаларга жууап бериуди талап етеди. Жамийетте илимнин, рауажланыуына жамийетте бир канша пикир.бар. Мысалы Сиинтизм-олар томендеги агымларга болинеди. Сцинтизм багдардагы табийий илимлердиц ролин жокары котереди. Гуманитар панлерди томенге таслайды ал, антисциитизмбагдарларындагыларга илимнен бас тартыу ягный илимди шеклеу керек дийди.
Do'stlaringiz bilan baham: |