Жуўмақлаўшы бақлаў жумысының сораўлары Теорияны тестлеў ҳәм теорияны қурыўдың өзгешеликлери

44. Илимий дөретиўшилик методологиясы билиў объекти сыпатында
Т.с. предмет, илимий изертлеў, методлар, эвристика
Методология- бул адам харекетинде материяны дуньяны практикада билиу барысында тусиниугеде озлестриугеде колланатугын тийкаргы усыл. Илимий билиу методларынын шебер колланыу натийжесинде илимий доретиушилик пайда болады. Инсан илимий билиу аркалы болмыстагы предмет хам хадийселердин анык максетин билиуден ерисиледи. Илимий доретиушиликти изертлеу канкрет болып тек ган берилген жумысты талап етип байланыс хам катнасларды оз ишине камтыйды. Илимий излениудин шегараларын билмейди. 'Хар кандай обектте бир канша предметлерди керсетиуге болады. Кандай жагдайда белгили теориялык системалар дурыслыгын яки дурыс емеслигин кандай да бир пикир жургизиу ушын тажрийбе откериледи. Тажрийбеде берилген жууап айрым жагдайда кутилмеген болыуы мумкин ол уакытта теорияныц ен баслангыш дереги болады ен кымбатлы эверестикалык ахмийетлилигин усында.2.Илим ондириуши куш сыпатындаИлимий техника жамийетте илимнин, аухалын онын. ондириске катнасын озгертеди,хазиргизаман илимий техникалык жокарыдагы жагдайында булпроццес тагыда алдыга
илгерилейди. Бул жерде ондирис турлеринин, озиилимнин жокарылауы натийжесинде
пайда болады. Усы жагдайда ондирис илиминин жокары негизги материяллыктийкары
болып калады, бирак бул жерде техникалык зарурлик илимнин, озып кетиуинен ибарат
болады . Илимниин, тиккелей ондирис катнасыклары характери озгериуи кушлеринин
дарежесине сайкес келиу нызамы тек сол ондирис усылынын, екиншиси менен алмасыуы
зарурлгин белгилейди. Улыума материяллык байлыкдарды ондириуде ондирис озинше биртурли ислемейди. Буныд маниси -
1) Техникалык; процесс хам илимий билиудин, материяллык натийжеси.2) Илимий билим ондирис процесс катнасыушысы мийнеткешлердинхам
билимлердин зарурли компонентине айланады.3) Процесслерди баскарыудын, ози илимди коллаудын, натийжеси болып есапланады.


45. Билиў субъекти ҳәм объекти
Т.с. субъект, объект, сезиў, рационаллық, белги-символлар.
Билиуге умтылыушы субьект, адетте аныксызлыктын анау яки мынау дарежеси менен сыпатланатугын жагдайларда харекет етеди, оз ишине коп яки аз дарежеде жананы камтыушы, бурын тусинилмеген мазмунга ийе обьект пенен (харекет етеди) операциялар жургизиледи. Булар билиулик искерликтин тек гана доретиушилик характерин аныклап коймастан, доретиушилик излениудин курамалы, карам-карсылыклы сызыклы емес барасында белгилейди. Анау яки мынау кубылысларды уйренгенимизде хар кыйлы багдарлардын изертлеу обьекти ретинде томендеги жойбар алып каралады. Шолкемлестириуши -типологиялык кубылыслардын хар кыйлы типлерине хам турине тийисли болады.

1. 
   Структуралык, морфологиялык кубылыслардынхам обьектлердин формасына, олардын курылысына катнаска ийе.2Эссепциялык кубылыслардын берилген тарауындагы нызамлылык комплексин оз ишине камтыушылыкты анлатады.3Фономологиялык бул белиглердин болыуды анлатады.4Генетикалык, онтогенетикалык хам филогентикалык билиу субьекти инсан, аспектлерди оз ишине камтыуды билиу обьекти коршаган орталыктагы болмыс.5Ишки (кубылыслардын анау ямаса мынау тарауынын мазмунынын барлык байланысын оз ишине камтыйды) хам сырткы жойбар, олардын омир суриуинин сырткы жагдайлары факторлары хам оз-ара тасир етиуи есапка алынады. Сезиулик, билиу формалары сезим , кабыл етиу, елеслеу. Рационаллык билиу формалары тусиник, пикир, ой жуумагы.
   

Билиу субьекти хэм обьекти.Инсан билиудин субьекти, инсанды коршап турган болмыс билиудин шартли рауиште апиуайы кунделик хам илимий билимлерге болип уйренемиз.
1Апиуайы билиу адамлардынадеттеги оз кунделик турмысларында болмыста хаммеге тан билиу предмет хам хадийселерди оз сезиу органлары хам акыл ойы аркалы билиу (рационал)2Илимий билиу ол болмыстагы предмет хам хадийселердин нызамларын, олардын мазмунын билиу деп есапланадыилимий билиу адетте илимий изертлеу хам илимий изертлениулер алып барыу тийкарында амелге асырылады. Сол себепли илимий билиу менен хамме емес, айрыкша бир топар адамлар, изертлеушилер, алымлар гана шугылланады. Буннан баска хиссий билиу, логикалык билиу, интуитив билиу хам тагы баска болинеди.