Жуўмақлаўшы бақлаў жумысының сораўлары Теорияны тестлеў ҳәм теорияны қурыўдың өзгешеликлери

3. Сциентизм социомәдений бағдар сыпатында
Т.с. илимий билим, постпозитивизм.
Сциентизм латын тилинен алынған болып, илим, пән дегенди билдиреди. Илимий билим мәденияттың ең жоқарғы кәдиряты деген пикир беретуғын бағдар, сциентизм ушын илим пәнди абсолютлестирип оны философиялық хәм мәденияттың басқа түрлерине қарама-қарсы етип керсетиў хәм оған барлық проблемаларды шешиў қуралы сыпатында кәнийге болады. Сциентизм еки типтеги көринисте болып: 1) Аксиологиялық көринис болып онда илим пән мәденияттың ең жоқарғы кәдиряты деп түсиниледи. Ол инсан искерлигинде мәденияттың сол түрге таяныў лазым деген кағыйда. 2) Методогиялық тәреп болып, ол анық хәм тәбийий пәнлерди қоллап-қуўатлайды.
4. Илимий изертлеўдиң методлары ҳәм олардың тийкарғы түрлери
Т.с. шөлкемлестириўши, эмпирикалық, мағлыўматларды қайта ислеў методлары, интерпретациялық.
Изертлеў методларын шәртли түрде 4-группаға бөлип караўға болады.

1. 
   Шөлкемлестириўши методлар (салыстырмалы метод, изертлеўди шөлкемлестириўши метод, лонгитюдлық метод-бир объектлерде узақ даўам еткен-ўакыт аралығында көп мәрте үйрениў комплексли усыл) 2) Эмперикалық методлар илимий фактлерди жыйнаўдың барлық усыллары. Обсервациялык бақлаў, озиңди бақлаў, эксперименталлық үйренилип атырған қубылыслар арасындағы байланыслары ҳәм ғәрезлиликти анықлаў. Түрлери лабораториялық хәм тәбийий эксперимент.
   

3) Мағлыўматларды қайта ислеў методлары санлы хәм эмперикалық нәтийжелерди сапалы анализлеў.
4) Интерпротация методлары, шөлкемлестириўши методлар хәм байланыслы анықланған фактлер хәм олардың байланысларын түсиндириў хәм улыўмаластырыў усылы.
5. Изертлеў, оның мәниси ҳәм тийкарғы белгилери
Таяныш сөзлер: тәжирийбе, ойлаў, система, метод.
Бизди қоршаған дүньяны билиў усылы сыпатында изертлеў үш сыпатламаға ийе екенлигине дыққат аўдарыўымыз мүмкин. 1) Изертлеў системалық хәм қадағаланатуғын процесс. 2) Изертлеў тәжирийбеге қаратылған процесс. Ал, бизди қоршаған дүнья оның мысалы бола алады. 3) Изертлеўдин мақсети ретинде өзин дүзетиў алып қаралады. Изертлеў процесси өз ишине болынған нәтийжелерди қатаң қайта тексериўди қамтыйды. Қолланылатуғын методлар хәм нәтийжелерге. Солай етип изертлеў шынлықты ашыў ушын табыслы усыл сыпатында алып қаралатуғын тәжирийбеге ҳәм ойлаўдың бирлигин аңлатады.