14. Илим билимлер өндириси сыпатында
Т.с. илимий факт, системалылық, идеалластырылған аспект, сапалы бақлаў, тил, объективлилик, тәртиплесиўшилик, илим функциялары, классификация, дәрежелер.
Илим изертлеу тарауы болып баска искерлик табият жамийет хам ойлау хаккында жана билимди пайда етиуге каратылган хал. Жана билимлерди пайда ететугын барлык шараятлар хам маментлеринен барлык алымларды олардын билим менен кабилетлерин дарежеси хам тажирийбесин илимий мийнет белистириуи хам коп операциясын илимий шолкемлерди экспериментлик хам лобороториялык ускенелерине илимий изертлеу жумысы методларын тусиниклер хам.категориялар аппаратын, илимий информация системаларын илимий ислеп шыгарыулар тийкары хам курамы натийжеси спатында жузеге келиуи бар билимлердинзапасын оз ишине алады. Енди илимий билимлер ондирис спатында екенлигин билемиз.
Билим инсанныц социаллык мийнет хам пикир искерлигинин өними болып булоним амелий рауиште өзгертип атырган объектив әлемнин объектив нызамлы байланысларын тип формасында идиал пайтты пайда етиўден ибарат.
1) Объективлик, бунда илимий билимлер табият обектлери сап ашылыуына байланыслы. 2) Рационал дәлиллеушилликке тийкарланыуы керек, бул жерде жеткиликли тийкар нызамы харекет етеди. 3) Эссенциоалык багдарлаушылык илимий билиў апиуайыга караганда курамалыга багдарланады. 4) Системалык мойынланган прициплериниц хам теорияларынын тартиплениуи .
15. Илимниң раўажланыў басқышлары
Т.с. бес басқыш.
Илимнин келип шыгыуында томендегише коз-караслары бар. Илимнин келип шыгыуы сананын пайда болыуы менен байланыслы. Сонда уакытты тас дауиринен санап баслаймыз. Джон Перкель атаклы инглиз илимпазы озиниц илим жамийетлик тарийхында деген китабында томендегише жазады. Илимнин тийкаргы агымы алгашкы адамнын әмелий техникалық усылларынан келип шығады. Механизация хам илимге тийкарланган курамалы цивилизация коринеди. Узак отмиштеги материал техника хам социал институтынан рауажланды. Баскаша айтканда бизлердин ата-бабаларымыздын үрп-әдетлеринен хам касибинен келип шыккан. Илимнин келип шыгыуы аййемги Греция менен байланыслы. Бизин эрамызга шекемги 8-асирде пайда болды. Бул дауирде аййемги Египет хам Вавилонда математикалык билимнин белгили дарежеде топланган еди. Бирак тек Грециялар гана теорияларды далиллейди. Ушинши дауир илимнин тууылыуынын Батыс Европа орта асирлер мадениятынын рауажланыу уактына тууры келди. Илимнин рауажланыуын Роберт Гроссета инглис, Франциско Монах Роджер Бэкон, инглис теолог Томас Брадвардын хам тагыда баска атлары менен байланыслы. Бекконын пикиринше математика баска илимнин елеги хам гилти. Копшилик илимпазлар илимнин пайда болыуын 16-17-асирлер менен байланыстырады. Бул дауирде Кеплер, Гюгенс, Галилий хам тагы баскалардын жумысларынын пайда болган уакты ягный физика, математика байланыслы турде рауажланып физикалык зарурли математика аппаратлары пайда болды. Илим социал институт сыпатында калнплести. 1662-жыл Лондонда Лондон патшалык жамийети хам Парижде 1966-жыл Париж илимлер Академиясы пайда болды. Сондай-ак экстраваганлык коз-карасы бар ягный илим еле тууылмады. ол тек ендиги асирде пайда болады, ягный биз социал проектлер абсолютында тусинемиз.
Do'stlaringiz bilan baham: |