54.Илим руўхый өндирис тараўы сыпатында
Т.с. проблема, гипотеза, теория, илимий билим.
Руухый ондиристин бул озгеше тартыудагы максети хам натийжеси изертлеудин жуумагы ретиндеги илимий билимди алыу алып каралады. Илимий билимнин калиплесиуиндеги даселепки формасы ретинде проблема алып каралады. Илимийпроблеманы табыудан
теорияны курыуга шекмги аралыкта зарур байланыстырыушы пунк сыпатында гипотеза алып каралады. Ол озинин шынлыкка ийе екенлигин далиллеуди талап ететугын илимий шамалаудыанлатады солай етип илимхар кыйлы проблеманын койылыуынан басланады.
Проблеманын шешилиуинин бир варианты сыпатында гипотиза алып каралады. Теориянын калиплесиу процесси илимий билиулик процесстин бир тури болып онда ен тийкары этабын болып корсетиуге болады.
55.Илимпаздың әдеп-икрамлылық жуўапкершилиги
Т.с. жуўапкершилик, илимий дәреже, тазалық, корректлилик, шыдамлылық, нәтийжелердиң социаллық ақыбетлери.
Илимпаздын адеп-икрамлылыгын тармакларын томендегише корсетиуи мумкин. 1) Илимпаз катан, жууалгершиликке ийе болыуы керек. Маселен, илимге умтылыуда жууапгершилик болып есапланады, илимпаз озинин доеретиушилик процесинде озгенин жеке мулкине коз алайтырмауы керек, плагиатлыкка жол коймауы тийис . Себеби биреулердин пикирин яки мийнетин озлестириу есапланады. Қәлеген илимий иззертлеўдин, нәтийжесинен пайдаланганда хамме уакытта санасына бериу лазым, сондай-ақ кәлеген хакыйкатлык илимнин, этикалык формаларын шетлеп өтпеўи керек. Усыған Аристотельде Платон менин, достым лекин шынлык ахимийетлирек деген Илимпазлардын. иззертлеу натийжелеринин, социяллык акыбетлери белгили ямаса шегараланыўы лазым. Улыума илимнин, хам технийканың раўажланған бир дауиринде жуўапгершилик оғада керек нәрсе, себеби йлимде калеген кате басылган кадем, инсаниятка кауип туудырыуы мумкин.
56. Илимниң ҳәрекетке келтириўши күшлери
Т.с. илим, техника, өндирис, субъективлик фактор.
Илимниң хәрекетке келтириўши киштенкандай да бир процестиң системасының раўажланыўын тез ямаса пәсейтетуғын тийкар есапланады онын тийкарында илим техника өндириси турады. Илим адамның социаллық тәбийий ишки дуньясын түсиниўлерде нызамларда теорияларда сәўлелендиретуғын жәмийетлик сананын бир формасы. Илимниң нәтийжеси өндириўши күшлер жәрдеми менен жамийет тәбиятқа тәсир етеди ҳәм ол өзгереди. Жәмийетлик мийнеттин өнимлилиги өндириуши кушлердин раўажланыў дарежесинин керсеткиши болып кабыл етеди. Мийнет оними адамлардың ең әҳмийетли техникалык процеслер есапланады. Қолдағы бар әсбапларды ҳәм қуралларды жетилистирип жаңа технология дөретиў, энергетикалык базаны рауажландырыу хам усы тийкарда халык хожалыгын барлык тарауларын кайта куралландырыу жамийетлик ондиристи рауажландырыу тийкары есапланады. Илимнинондириуши кушке айланыуы илимий билимди материалластырыу дарежесинде илимий билиу ондирис процесинде катнасыушы тажрийбесинин тийкары болады. Технологиялык процеслердиц ози илим хамондирислик бир-бирине ерискенин корсетеди.
Do'stlaringiz bilan baham: |