Jismoniy tayyorgarlik

Kuchlilik sifati – kishining mushaklar kuchi bilan tashqi qarshilikni engish yoki unga qarshilik ko‘rsata olish qobiliyatini anglatadi.
Kuchlilik sifatining rivojlantirilishi og‘ir yuk va kuch talab etiladigan amallar vositasida mushaklarning zo‘riqish darajasi oshishiga omil bo‘ladigan jismoniy mashqlar bajarilishini taqozo etadi. Shu maqsadda og‘ir yuk ko‘tarish, uni tashish, gimnastika snaryadlari va trenajyorlarda kuch ishlatish talab etiladigan mashqlar bajarish, o‘z vazni bilan bog‘liq mashqlarni bajarish kabi jismoniy mashqlar qo‘llaniladi.
Ushbu mashqni bajarishda qo‘l kaftlari turnikda oldinga qaratilgan holda ushlanib, qo‘llar parallel uzatilgan holda tutiladi, tana bir oz bukilgan, oyoq to‘g‘ri tushirilgan, uchi to‘liq pastga uzatilib, tovonlar juft tutilgan holatdan bajariladi. Qo‘llar bukilib, tana yuqoriga ko‘tarilar ekan, jag‘ (iyak) turnik ustiga to‘liq chiqarilgan holat qabul qilinadi. Qo‘llar yana to‘liq uzatilar ekan, tana bir maromda pastga tushirilib dastlabki holat egallanadi. Tananing osilgan holati 1-2 soniya davomida saqlanadi. Juft tutilgan oyoqlarni 45^o gacha bukishga ruxsat beriladi. Tanani siltash, oyoqni old-orqaga tebratish, oyoqlarni chalishtirish, bir qo‘lda osilib olish amallari man etiladi.
Talabalarning turnikda tortilish mashqi to‘rt bosqichli tizimda quyidagicha baholanadi:
13 marotaba va undan ko‘p tortilganda — «a’lo»;
11-12 marotaba tortilganda — «yaxshi»;
9-10 marotaba tortilganda — «qoniqarli»;
8 marotaba va undan kamroq tortilganda — «qoniqarsiz» deb baholanadi.
2- o‘quv savoli. Mashq № 2.
100 metrga yugurish mashqi me’yorlarini bajarish.


Tezlik sifati – kishining harakatlanish amallarini qisqa vaqt ichida texnik samaradorligini saqlagan holda bajara olish qobiliyatini anglatadi.
Tezlik sifati hatti-harakatlarni tez amalga oshirishni talab etiladigan jismoniy mashqlar vositasida rivojlantiriladi. Shu maqsadda, tez bajariladigan va asosan musobaqa uslubi tarzida tez amalga oshiriladigan har-xil mashqlar (qisqa masofalarga yugurish, yugurish bilan bog‘liq maxsus mashqlar va sakrash mashqlari), shuningdek, jo‘shqinligi va tezligi o‘zgarib borishi bilan tavsiflanadigan mashqlar (sport o‘yinlari, harakatli o‘yinlar, to‘siqlar yo‘lagida bajariladigan mashqlar, qo‘l jangi va shu kabi boshqa mashqlar) qo‘llaniladi.