«iqtisodiyot» kafedrasi «Makroiqtisodiyot» fanidan Mavzu

Pul-kredit siyosatining asosiy tamoyillari
Inflyasion targetlashga o‘tish bosqichida samarali va istiqbolga yo‘naltirilgan pul-kredit siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish vazifasi bir qator tamoyillarning amaliyotga joriy etilishi bilan bevosita bog‘liq.
Pul – kredit siyosatining aniq maqsadli yo‘nalishlarini belgilab olish
Pul-kredit siyosatiga bo‘lgan ishonchni oshirish va uni samarali yuritish uchun Markaziy bank aniq tasavvur va maqsadga ega bo‘lishi kerak. YAqin vaqtgacha O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining maqsadi milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash bo‘lgan. Biroq bu maqsad milliy valyuta almashuv kursini ushlab turishga yoki past va barqaror inflyasiya darajasini ta’minlashga yo‘naltirilganligi aniq qayd etilmagan edi.
Ayni vaqtda narxlar barqarorligini ta’minlash Markaziy bankning asosiy maqsadi etib belgilanishi bu noaniqlikka barham beradi. Bu, o‘z navbatida, Markaziy bankka tegishli vakolatlarni berish bilan bir qatorda uning zimmasiga qo‘shimcha mas’uliyatni ham yuklaydi.
Inflyasion targetlash rejimiga o‘tishga tayyorgarlik bosqichi doirasida kelgusi yillarda pul-kredit instrumentlarini takomillashtirishda mamlakatimizda inflyasion xatarlarning xususiyatlari inobatga olinadi va ularni yuzaga keltiruvchi omillarni bartaraf etish borasida tegishli chora-tadbirlar amalga oshiriladi.
Inflyasiya bo‘yicha maqsadli ko‘rsatkich uy xo‘jaliklari tomonidan eng ko‘p iste’mol qilinadigan tovar va xizmatlar narxlari umumiy darajasining yillik o‘zgarishini ifodalaydi. Iste’mol narxlarining o‘sish sur’ati Davlat statistika qo‘mitasi tomonidan respublikamiz uchun hisoblangan iste’mol narxlari indeksi (INI) asosida aniqlanadi. Respublikamiz turli hududlarining o‘ziga xos xususiyatlari hamda ichki omillar sababli turli tovar va xizmatlar bozorida narxlar o‘sish sur’atlari dinamikasida bir oz tafovutlar kuzatilishi mumkin.
Inflyasion targetlashga o‘tish bosqichida pul-kredit siyosatining oraliq maqsadi – inflyasiya darajasining prognoz ko‘rsatkichi, operatsion maqsadi esa pul bozoridagi qisqa muddatli foiz stavkalari hisoblanadi. Oraliq maqsad pul-kredit siyosatining pirovard va operatsion maqsadlari o‘rtasidagi bog‘liqlikni ta’minlaydi, shuningdek, u iqtisodiyotdagi inflyasion kutilmalarga ta’sir qiladi.
Markaziy bank bugungi kunga qadar inflyasiya bo‘yicha operatsion maqsadning aniq darajasi va muayyan targetni belgilamagan bo‘lsa- da, banklararo pul bozorini kengaytirish, ochiq bozor operatsiyalarini joriy etish, shuningdek, tahliliy instrumentlar va operatsion mexanizmlarni ishlab chiqish va amaliyotga joriy qilish chora-tadbirlari bo‘yicha maqsadlarini ochiq e’lon qilib bormoqda.