Integratsiyalashgan pedagogikasi

asoslari,
geografiya). Boshidan integratsiyalangan yuqoridagi 
k u r sla r d a n
tashqari quyidagi fanlam ing birikishi mumkin: o ‘qish-m s tih ,

---

o ‘qish-tabiatshunoslik, o'qish-tasviriy san’at, o ‘qish-musiqa, ta- 
biatshunoslik-m atem atika, tabiatshunoslik-m ehnat ta ’limi, ma- 
tem atika-m ehnat ta ’limi, matematika-jismoniy tarbiya.
Didaktik tizim da predm etlararo asosda integratsiyalash 
0
‘qi­
tuvchi (ta iim berish) va o ‘quvchi (ta’hm ohsh) harakatlarining 
mos kehshini ko‘zda tutadi. H ar ikki faohyat ham umumiy tuzi- 
lishga ega: maqsadlar, sabablar, mazmun, vositalar, natijalar, nazorat. 
Biroq, o‘qituvchi va o‘quvchi faohyatlarinmg mazmunida farq bor.
1. Maqsadli bosqichda o ‘qituvchi umumiy maqsadni qo ‘yadi. 
0 ‘quvchilar o ‘qituvchi boshchiligida predmetlararo bog‘liqliklami 
tushunib yetishlari, turh predm etlardan kerakli bilimlami tanlab 
olishlari, bunda ular o ‘z e ’tiborlarini faqat umumiy bihm larni 
o ‘zlashtirishga emas, balki ko‘chirish, tahhl qihsh, shaxsning belgi- 
lari, qobiliyat va qiziqishlarini rivojlantirishga qaratishlari kerak.
2. Isbotlash bosqichida o ‘qituvchi 
0
‘quvchilarning dunyoqa- 
rashini o ‘stiruvchi bilimlarga, tu rh predm etlar tushunchalarini 
um um lashtirishga rag‘batlantiradi. 0 ‘quvchilar o ‘z irodalari, 
dunyoqarashni kengaytiruvchi bihmlarga qiziqishga yo‘naltiriladi.
3. Faohyatning mazmun bosqichida o ‘qituvchi yangi o ‘quv ma- 
terialini kiritadi, shu bilan birga integratsion dalillar, tushunchalar, 
m uamm olar majmuyi darajasidagi boshqa predm etlardan olingan 
tayanch bihm lam i jalb qiladi. 0 ‘quvchilar um um predm etli tu ­
shuncha, m uam m olam i umumiy bilimlar darajasida o ‘zlashtiradi.
4. Vositalar tanlash bosqichida o ‘qituvchi turh predm etlar bi­
limlarini umumlashtirishga yordam beruvchi ko‘rgazmah vosita­
larni — darsliklar, jadvallar, sxemalar savolnomalar, amaliy va­
zifalar. 0 ‘quvchilar ko‘chirish, umumlashtirish, biriktirish xarak- 
terlarini integratsion masalalami hal qihshda ko‘rgazmali vosi­
talar yordamida bajaradilar.
5. Keyingi bosqich — natija. 0 ‘qituvchi ta ’hm berish, rivojlan­
tirish, tarbiyalash maqsadida integratsiyani amalga oshirish uchun 
pedagogik bilimlami qo‘llaydi. 0 ‘qituvchi bihmlar tizimida umum- 
lashtirishini amalda qo‘llaydi.
6. N azorat qilish bosqichida o ‘qituvchi bir-biri bilan bog‘lan- 
gan predmetlarga o ‘quvchilaming tayyorligini baholaydi, nazorat 
qiladi, o ‘zlashtirish sifatida baholaydi. 0 ‘quvchilar o ‘z bilimlarini 
baholashni, turh predmetlar b o ‘yicha o ‘z-o ‘zini ham , ularni bir­
lashtirish ko‘nikmalarini nazorat qilishadi.
Tekshimvlar ko‘rsatishicha, integral yondashuvni amalga oshi­
rishga yordam beruvchi usul va vositalarga:
If.

---

1. Evristik suhbatlar;
2. Umumiy suhbatlar;
3. Ekskursiyalar;
4. O na tili, tab iatsh u n o slik darslarida k uzatishlar, badiiy 
asarlar m ateriallari asosida nutq o‘stirish u chun yozilgan ijodiy 
ishlar;
5. Ta’limning ko‘rgazmali metodlari;
6. Mustaqil ishlar;
7 .0 ‘qish, matematika darslarida og'zaki rasm chizish;
8. Im o-ishorali ko'rinishlar (pantomimalar);
9 Tabiatshunoslik darslarida tabiat tasvirlarini ifodali 
o ‘qish;
10. Ona tili darslarida tabiatshunoslikka oid diktantlar, matnlar 
yozish (shu sinfga tegishli orfogrammalami takrorlagan holda);
11. 0 ‘lkashunoslik asosida matematik masalalami hal 
qilish, 
yechish va boshqalar kiradi.
Ta’hm ni tabaqalashtirish rad etilmaydigan, uni toidiradigan 
integratsiya tizimini kiritish yaxlit dunyoqarashga, o ‘zidagi bor 
bihm lam i mustaqil tartibga solish va turh m uam m olam i hal 
Ф
lishga noan’anaviy yondashish qobiliyatiga ega b o ig a n