Integratsiyalashgan pedagogikasi

bilimdon
yoshlarni tarbiyalashga an ’anaviy predmetlarga b o iib o'qitishga 
nisbatan ko‘proq yordam beradi.
T a’limni integratsiya qilish mohiyati nim adan iborat? T a’limga 
b o g iiq «integratsiya» tushunchasi ikki m a’noga ega:
1. 0 ‘quvchida atrofidagi olam to ‘g‘risida yaxshi tasaw ur hosil 
qilish (bu yerda integratsiya — ta ’hm maqsadi sifatida ko'riladi)-
2. Predm eth bilimlarni yaqinlashtirish uchun umumiy plat' 
formani topish (bu yerda, integratsiya — ta ’hm vositasi).
Integratsiya ta ’lim maqsadi sifatida olam tizimining alohida 
qismlari bogiiqligini ko'rsatuvchi b ilimlami berishi emas, bolani 
barcha elementlari bir-biriga b o g iiq yaxlit olam ni tasaw ur Qi' 
lishga birinchi qadamlarida o ‘rgatishi kerak. Bu maqsadni bosh- 
la n g ic h maktab amalga oshirishi lozim.
Integratsiya
— predm eth bihm lar chegarasida yangi 
tasavvur-
lam i qabul qihsh vositasi. Birinchi navbatda tabaqalashtirilgar^ 
bilimlar orasida bilmagan joylam i toidirish, ular orasidagi alo­
qalam i o'm atish lozim.
U ta ’hm oluvchining bilimini oshirishga, ta ’limdagi tor i^ti- 
soslashtirishni yangilashga yo‘naltirilgan. Shu bilan birga integ' 
ratsiya ta ’hmining klassik o ‘quv predmetlari o ‘m ini egallash kerak

---

'I ¡ 
il
emas, u faqat olinayotgan bilim lam i yaxlit bir tizimga birlashtirishi 
kerak, xolos. Muammoning qiyin tom oni integratsiyaning ta iim
boshidan oxirigacha dinam ik rivojlantirishdadir. Agar boshida 
«hamma narsa to ‘g‘risida ozgina bilish» lozim b o ig a n b o isa , ke- 
yinchalik tarqoq bihm va ko‘nikmalarni birlashtirish kerak b o ia d i 
va oxiriga kelib «ozgina narsa to ‘g‘risida hammasini bihsh» kerak 
b o ia d i, ya’ni bu yangi integratsiya darajasidagi ixtisoslashtirishdir.
7. PEDAGOGIKA TIZIMINI MUVOFIQLASHTIRISH
Um um iy pedagogika tizimga mansub b o ig a n doim iy um u­
miy innovatsiya, uning o ‘quv-tarbiya jarayonini muvofiqlashti­
rish — k o ‘p sonh im koniyatlardan eng qulayini to ‘plab olish 
jarayoni. Shunday murakkab, em patik, ko‘p qirrah, iyerarxik, 
pedagogika tizimida ishlash mum kin. Muqobillar, shuningdek, 
oqim va o‘quv-ta’lim faohyatini tashkil etishning maqsadli yoilari 
mavjud. Lekin ulardan bittasigina aniq vaziyat uchun mos kelishi 
mumkin. Uni qidirib topish muvofiqlashtirishning asosiy vazifasidir.
Bu vazifa mumkin b o ig an muqobillarni taqqoslash va boshqa 
mavjud imkoniyatlami baholash y o ii bilan hal etiladi. M uvo­
fiqlashtirish deganda pedagogika tizimi qaysi maqsadlar uchun 
tashkil etilgan b o isa, o'sha maqsadlarga mos munosiblik daraja- 
smi aniqlash mumkin. Bir sharoit uchun erishilgan muvofiqhk 
hech qachon boshqa sharoitlarga mos kelmaydi. Shuning uchun 
muvofiqlashtirish tushunchasi aniqlikni talab qiladi.
M uvofiqlashtirish um um iy b o iis h i m um kin emas, u faqat­
gina belgilab olingan masofaga nisbatan yuzaga kelishi lozim. Shu 
bilan birga pedagogika tizim ini qaysi m aqsadda m uvofiqlashti­
rish, qay bir ko ‘rsatm alar q o ‘yügan maqsad bilan muvofiqligi 
mos boiishiga erishish kerakligini aniq tasaw ur etish zarur.
Muvofiqlashtirishning nazariy va amahy yo‘nalishlarini ajrata 
bihsh zamr. Muvofiqlashtirish tushunchasining sinoniml nazariy 
asosda muqobillami hisoblash, chamalab ko‘rish, taqqoslash va 
solishtirishdir. Muvofiqlashtirish am ahy yo'nalishda yangilik ki­
ritish, qayta tashkil etish, qayta qurish, qo‘yügan masalalar yechi- 
lishini eng qulay holga keltirishdir.
Muvofiqlashtirish masalalarini yechish asosiy o ic h o v m ezon- 
larini tanlashdan boshlanadi. Muvofiqlashtirish mezoni — bu ri­
vojlanish m umkin muqobillariga baho berish va ulardan eng yax- 
shisini tanlab olishni amalga oshirish uchun mos b o ig an belgidir.