dagogikada yangilik kategoriya chegarasi nazariyasini ishlab ch i
qish katta aham iyatga ega. Bu tu sh u n ch alam i pedagogik neo-
logiya o ‘i;ganadi.
Ikkinchi blok — yangilikni baholash o ‘zlashtirish va tushunish
bloki: yangihkni o‘zlashtirish jarayoni turlari va baholash, pedago
gik hamkorhk, pedagogikada konservator va novatorlar,
innovatsion
muhit pedagogik birlashmanhig yangilikni baholash va qabul qi
lishga tayyorlash. Bu tushunchalami pedagogik aksiologiya o'iganadi.
Uchinchi blok — yangilikdan foydalanish va q o ilash bloki.
Ushbu blokda tatbiq etish, yangilikni q oilash va foydalanish tu r
lari va qonuniyatlari o ‘rganiladi. Bu tushunchalar bloki pedago
gik praksianalogiya deb nomlanuvchini tatbiq etishni o ‘rgatish bilan
bogiiq. Pedagogik innovatsiyalar qayta takrorlanish sikli, qonuni,
mazmuni yangi sharoitda yangilikning qayta tiklanishidan iborat.
Pedagogika va ta iim tizimi uchun bu o ‘ziga xos xususiyat, shu
sababli yangihk nazariyasi va amaliyoti ko'pgina qarama-qarshi-
liklar keltirib chiqaradi, chunki pedagoglar birlashmasi ilgari b o i
gani
kabi yondashib, bu yangilikni takrorlashi eski emas. Yoki
eskisining yangidan qayta tiklanishi ekani sezilmaydi.
T a iim sohasida pedagogik adabiyotlarda innovatsion ja ra
yonlar ikki turi ko‘rsatiladi:
1-tur.
Innovatsiya ko‘p jihatdan tabiiy o ‘z-o ‘zidan sodir bo ‘-
ladi. Yuzaga keltimvchi talablarga aniq bo g ian m ay yoki inno
vatsion jarayonini amalga oshirish y o i va vositalarini butun sha
roitlar tizimini to i a tushunm agan holda sodir b o iad i. Bu turdagi
innovatsiya har doim ham ilmiy asoslash to ialig i bilan bo g iiq
boiishi, vaziyat tartiblari ta ’siri bilan imperik asosda sodir b o iad i.
Bu turdagi itmovatsion jarayonga o ‘qituvchi innovator, tarbiyachi
ota-onalar faoliyatini kiritish mumkin.
2-tur.
Yangiliklar kiritish ikkinchi turi ta ’hm tizimida ongli
ravishda maqsadni ko‘zlab, fanlararo faoliyatda ilmiy tarqala ola
digan mahsulot b o ig an innovatsiya.
Innovatsion jarayonlar pedagogikada
jadallashishi faqatgina
ijtimoiy buyurtma va nazorat tekshirishlar ham da novatoriik taj
ribasida ulam i amalga oshira oladigan vositalar mavjudligi bilan
b o g iiq b o im ay , pedagogik uyushmasi ongi doirasidagi muhim
o ‘zgarishlarga ham bogiiqdir.
Tizim da yangilikni kiritishga pedagoglaming psixologik tay-
yorligi juda m uhim shartdir. Ayniqsa,
shuni hozirgi m aktab-
I ' и
i l ■ !
! ' ^
larimiz m novaision jarayonning bosh lan g ich radikal bosqichi
davridan o ‘tayotgan, butun jamiyat hayotidagi qayta qurish bilan
yuzaga kelgan, u bizning pedagogikamiz merosini qaytarish dav
rida tushunish muhimdir.
Aniq yangihklami kiritish va o ‘rganish bilan b o g iiq ishlab
chiqish zarurligini tushunib, ilmiy qiziqishlar innovatsion ja
rayonlar borishiga ta ’sir etuvchi om illam i tahhl qihshga qaratildi.
Shu tariqa, innovatsiya pedagogik jarayon
komponentlari, um u
man pedagogik uyushma faoliyati va um umiy tuzilishga ta ’sir
etuvchi katta tizim samaraga egadir.
H ar qanday oddiy yangiliklardan farqli pedagogik innovatsiya
bolalar tarbiyasi shaxsiy va ijodiy jarayonini taklif etadi. U lar bu
tun ta ’hm sohasi va turh vazifalami bajaruvchi ekspert konsuhant,
loyihalashtiruvchi yangihk kiritish maktabi pedagogi ishlarini ba
jaruvchi o ‘qituvchini tayyorlashni o ‘z ichiga qamrab oladi.
8
. UMUMIY 0 ‘RTA TA’LIMNING DAVLAT TA’LIM
STANDARTI TAHLILI
Umumiy o ‘rta ta ’limning davlat ta ’lim standarti o ‘quvchilar
u m u m ta’Um tayyorgarligiga, saviyasiga qo ‘yüadigan majburiy
minimal darajani belgilab beradi.
Davlat ta ’lim standarti ta ’lim mazmuni, shakllari vositalari,
usullari, uning sifatini baholash tartibini belgilaydi. T a’hm m az
munining o ‘zagi hisoblangan standart vositasida m amlakat h u
dudida faoliyat ko‘rsatayotgan turli muassasalarda ta’hmning bar-
qaror darajasini ta ’minlash sharti amalga oshiriladi. Davlat ta ’hm
standarti o ‘z mohiyatiga ko‘ra, o ‘quv
dasturlari, darsliklar, q o i-
lanmalar, nizomlar va boshqa m e’yoriy hujjatlami yaratish uchun
asos b o iib xizmat qUadi.
Davlat ta ’hm standartini bajarish 0 ‘zbekiston Respublikasi
hududida faoliyat ko‘rsatayotgan mulkchilik shakli va idoraviy
bo‘ysundirishdan qat’iy nazar, barcha ta ’hm
muassasalari uchun
majburiydir.
Umumiy o ‘rta ta ’hm maktablari uchun tayanch
o ‘quv rejasi
davlat ta ’hm standartining tarkibiy qismi bo‘hb, u ta’lhn sohalarini
m e’yorlashga hamda maktabning mohyaviy ta’minotini belgüashga
asos boig an davlat hujjatidir. Tayanch o ‘quv rejasi o ‘quv predmeti
bo‘yicha beriladigan ta ’hm mazmurüni o ‘quvchiga yetkazish uchun
ajratügan o‘quv soatlarining minimum hajmidagi miqdorini ifodalaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
