Ii. Bob. Oqsillar klatsifikatsiyasi va uning xalq xo`jaligidagi ahamiyati

 
Оqsil molekulasida aminokislotalarning 
peptid bog’lari orqali bog’lanishining 
ko’rinishi.
Masalan, birlamchi strukturasi eng sodda tuzilgan 
insulin 
oqsili tarkibida 2 ta 
polipeptid zanjiri bo’lib A zanjirda 21 ta aminokislota, V zanjirda 30 
aminokislotadan iborat ekanligi aniqlangan.
1-rasm. Оqsil molekulasining qisqa ko’rinishi va bu molekulada 
elementlarning joylashishi.

---

8 
A - zanjirdagi aminokislotalar tarkibi: 
H
2
N-gli-ile-val-glu-gli-tsis-tsis-ala-
ser-val-tsis-serley-tir-gli-ley-glu-asn-tir-tsis-asn-SООN;
V 
- 
zanjirdagi 
aminokislotalar tarkibi: 
H
2
N-fen-valasn-gln-gis-ley-tsis-gli-ser-gis-ley-val-glu-
ala-ley-tir-ley-val-tsis-gli-glu-arg-gli-fen-fen-tir-trepro-liz-ala-SООN.
 
YU.A. Оvchinikov
va uning хodimlari nisbatan katta molekulali oqsil bo’lgan 
aspaprtataminotransferaza
ning birlamchi tuzilishini aniqladilar, bu oqsil 
(cho’chqaning yurak muskulidan ajratib olingan) molekulasi 2 ta polipeptid 
zanjiridan iborat bo’lib bularning har birida 412 tadan aminokislota qoldig’i 
bo’lib, ulardagi 824 ta aminokislotaning aniq joylanish tartibi aniqlangan.
Оqsillarning ikkilamchi strukturasi:- 
polipeptid zanjirining spiralsimon yoki 
boshqa konformatsion holatga o’tishi tushiniladi. Lekin polipeptid zanjirining
ayrim qismi to’liq spirallanmay to’g’ri polipeptid zanjirini tashkil qiladi. Bu holat 
shu zanjirda qanday aminokislotalar kelishiga bog’liq. Bunda spiral hosil 
qiladigan (leytsin, metionin va boshqalar) va spiral hosil qilmaydigan (serin, ion 
holatdagi glutamat, aspaprtat kislota va boshqalar) aminokislotalarning 
takrorlanib kelishiga bog’liq.
Оqsil malekulasining 2-lamchi strukturasi hosil bo’lishida karbonil (