Guliston davlat universiteti ishlab chiqarish texnologiyalari fakulteti oziq-ovqat texnologiyalari kafedrasi

Xo`jalik sovunining yog`li restepturasi. Mamlakatimizda xo`jalik sovuni ishlab chiqarish uchun keng ko`lamdagi yog` va yog` o`rinbosarlari assortimentlari ishlatiladi. Jumladan: o`simlik moylaridan olingan yuqori titrli salomas yog` kislotalari; sintetik yog` kislotalarning S₁₀-S₁₆ va S₁₇-S₂₀ frakstiyalari; o`simlik moylari rafinastiyasidan olingan soapstokni yog` kislotalari va hayvon yog`lari. To`q rangli va noxush hidga ega bo`lgan texnik o`ayvon yog`lari, yog` o`rinbosarlari va yog`li chiqindilar sifati yaxshilangan holatdagina ishlatiladi.
Xo`jalik sovunlarining yog`li restepturasini 6-jadvalda ko`rsatilgan.
6-jadval
Xo`jalik sovunini restepturasi

Xomashyo	Yog` kislotalar miqdori, %
	72%-li sovun	60 %-li sovun
Salomas	38-60	22-46
Mol yog`i	5-17	5-12
Soapstok Yo.K.	0-7	23-25
S.YO.K.	12-40	16-48

Yog`li aralashma titri 35-42<sup>0</sup>S bo`lishi kerak.
Chiqaziladigan mahsulotlar ko`rinishi va naviga qarab pishirilgan sovun tovar holatiga keltirish uchun quyidagi operastiyalar bajariladi: sovutish, kerakli darajada quritish, mexanik ishlov berish, bo`laklarga kesish, qoliplash, o`rash va boshqalar. Atir sovun uchun yuqorida aytilganlardan tashqari rang va yoqimli xid berish.
Bevosita yoki bilvosita usullar bilan sovun pishirish qozonlarida yoki uzluksiz ishlaydigan apparatlarda tayyorlangan sovunga tovar shaklini berish uchun sovunning asosi sovunning turiga va naviga qarab qayta ishlanadi.
Xo`jalik sovuni sovutiladi, quritiladi, mexanik ishlov beriladi, qoliplanadi, bo`laklarga bo`linadi, shtamp bosiladi va tayyor sovun bo`laklari yaщiklarga joylanadi.
Atir sovunga sovutgandan, quritgandan va mexanik ishlov berilgandan so`ng, xushbo`y moddalar, bo`yoqlar, oksidlanishga qarshi va boshqa qo`shimchalar qo`shiladi. Bundan keyin sovunga qo`shimcha mexanik ishlov beriladi, qoliplanadi, kesiladi, tayyor bo`lgan bo`lakchalar quritiladi, shtamp bosiladi, qog`ozda bilan o`raladi va joylanadi.
Qattiq sovunlarni qayta ishlash jarayonlarini sxematik holatda quyidagicha ko`rsatish mumkin:

S uyuq sovun

sovutish

quritish
har xilqo`shimchalar

bilan aralashtirish
ferma olish
yoki mexanik
ishlov berish

kesishshtamplasho`rashyashiklarga

qoliplash solish