Guliston davlat universiteti ishlab chiqarish texnologiyalari fakulteti oziq-ovqat texnologiyalari kafedrasi

Uch stilindrli o`tasovutkich (5-rasm) O`tasovutgich ketma-ket ishlaydigan uchta bir xil issiqlik almashgich stilindrlardan tashkil topgan. U quyidagi asosiy qismlarga ega: stanina (1) yuritmasi bilan, sovituvchi stilindrlar bloki (3), emulsiya kiruvchi patrubka 5, issiq suv uchun patrubka (2) va ammiakli sovutish sistemasi (4).

5 – rasm. Uch tsilindrli o`tasovutgichni sxemasi
Tsilindrlar stanina ustiga o`rnatilgan bo`lib, har biri (8.5-rasm) izolyastiya (8)li “truba ichida truba” tipidagi issiqlik almashtirgich apparati (4) dan iborat. Birinchi ichki truba (2) ishchi kamera hisoblanib, unga ichi bo`sh val (5) joylashtirilgan. Val ichiga harorati 50⁰S atrofida bo`lgan issiq suv beriladi. Val (5) ga butun uzunligi bo`ylab bir-biriga qarama-qarshi joylashgan 12ta pichoqlar mahkamlangan. Pichoqlar qo`zg`aluvchan bo`lib, ular gorizontal va vertikal yo`nalishlarda siljishi mumkin. Val 500 ayl/min tezlik bilan aylanadi. Birinchi (2) va ikkinchi (6) trubalar orasida bug`latish kamerasi mavjud bo`lib, unga sovutuvchi agent (ammiak) uchun tarnov (3) joylashtirilgan. Ammiakning bug`lanishi natijasida margarin emulsiyasi soviydi va truba (2) ning ichki yuzasida kristallanadi. Hosil bo`layotgan kristallar pichoq (7) bilan devordan ajratiladi.
Uchinchi stilindrdan chiqayotgan sovutilgan margarin emulsiyasining harorati 12÷13⁰S bo`ladi. Uchstilindrli o`tasovutkichining ishlab chiqarish quvvati 2,5-2,8 t/soat.

6 – rasm. O`ta sovutgichni stilindrini sxemasi
4.2. Mayonezmahsulotlariassortimentivaturlari. Mayonezmahsulotlarinishishaidishlargaqadoqlash. Mayonezmahsulotlarinikichiko`lchamlipolietilenqutilargaqadoqlash.
Mayonez – M-S rusumli emulsiya bo`lib, oziqa mahsulotidir va tarkibiga o`simlik moyi, quruq sut, tuxum kukuni, shakar, tuz va boshqa oziqa va ta’m beruvchi qo`shimchalar kiradi. U ovqatlarning to`yimliligini oshirish,ishtahani ochish va ovkatning hazm bo`lishini yaxshilash uchun qo`shimcha mahsulot sifatida ishlatiladi.
Mayonez yuqori biologik qiymatli mahsulot hisoblanadi. Uning tarkibiga:1) o`simlik moylari(kungaboqar, paxta, soya moyi) kiradi. Bu moylar faqatgina kalloriya manbai bo`lib qolmay, balki essenstial kislotalar (olein, linol) manbaidir. Bu kislotalar qondagi xolesterin miqdorini kamayishiga yordam beradi; 2) tuxum kukuni- oqsillar, jigar ishini yoxshilash uchun kerakli bo`lgan manbaa bo`lib ham hisoblanadi.