Farmakologiya va klinik farmatsiya

Mavzu: 3 Tayanch-xarakatlanish sistemasi.Xususiy osteolgiya. “Xususiy miologiya” va klinikasi.

Maksad: suyak va kundalang targil skelet muskullari va somatik nervlar birligi xakida. Suyak usishi, vazifasi, axamiyati, muskul turlari, skelet muskul xossalari xakida. Somatik nerv - oliy markazi pustlok va ongimizga buysunishi tugrisida.

Reja:

1. 
   Suyak tukimasi.
   
2. 
   Skelet suyaklari.
   
3. 
   Odam skeleta rivojlanishida mexnatning axamiyati.
   
4. 
   Kuzgaluvchan tukimalar - nerv, muskul va bezli epiteliy xamda tinchlik va xarakat potensiali generatsiyasi, amalga oshishi. Neyromotor birlik.
   
5. 
   Muskullar va ularning turlari. Kundalang targil muskullari vazifasi xususiyati.
   
6. 
   Klinik axamiyati.
   

Tayanch xarakatlanish sistemasi, suyaklar, muskullar. Tayanch xarakatlanish sistemasining funksiyalari. Skelet va muskullar organizmning tayanch xolida xarakat organlaridir. Ichki organlarning ximoya funksiyasini bajaradi. Jumladan, yurak, upkani kukrak kafasi va muskullari uraydi. SHuningdek korin bushligidagi organlarni (oshkozon, ichaklar, buyraklar) umurtka pogonasining pastki kismlari, chanok suyaklari xamda orka va korin muskullari bilan; bosh miya kalla suyagi ichida; orka miya umurtka pogonasining kanali ichida joylashgandir. Suyak tukimasi. Skelet suyaklari suyak tukimasi ya’nikim biriktiruvchi tukimadan tashkil topgan. Suyak tukimasi nervlar va kon tomirlar bilan ta’minlangan. Xujayralari usimtalarga egadir. Suyak tukimasining xujayralararo suyukligi 2/3 kismini tashkil kilib, u kattik va pishikligi bilan toshni eslatadi. Suyak xujayralari va ularning usimtalari mayda kanalchalar bilan uralagan. Bu kanalchalar xujayralararo suyuklik bilan tulgan. Bu kanalchalar orkali suyak xujayralarining oziklanishi va nafas olishi ta’minlanadi. Suyaklarning tuzilishi. Suyaklar uzun va kalta bulishi mumkin. Uzun suyaklarni boshkacha kilib aytganda naysimon suyaklar deb ataladi. Ichki bushligi govak bulib, bu xususiyat suyaklarning pishikligini va engilligini ta’minlaydi. Unda biriktiruvchi tukimaga mansub yogsimon modda bulib, u sarik ilik deyiladi. Suyaklar asosini osteonlar tashkil kilib, ularni zich birikib, kesishgan joylarida zich modda xosil buladi. Tusinlar bush yotib, orasida bulutga uxshash bush kataklar xosil buladigan

bulsa, u xolda bulutsimon, govak modda vujudga keladi. Bu kataklar orasini retikulyar tukima-kizil ilik tulgazib turadi. Bu kizil modda kon xosil kila olish xususiyatiga egadir. Kalta suyaklar xam govak moddadan xuddi kovurgalar, yassi suyaklardek tuzilgan. Suyak usti kavatini parda urab turadi. Parda ingichka, lekin pishik biriktiruvchi tukima bulib, suyak bilan usgan buladi. Undan kon tomirlari va nervlar utadi. Suyak boshchalari togay bilan koplangan. Togay uz navbatida suyak usti pardasi bilan uralmagan.