Ф. Жуманова, С. Авазова, Г. Жобборова, У. Хуснетдинов

ти пойтахти, деб эълон қилиниши Ўзбекистон, хусусан унинг пойтахти ис-
лом цивилизацияси тарихида ўзига хос ўринга эга эканидан яна бир далолат-
дир. Шу муносабат билан Тошкентда бунёдкорлик ишлари янада авж олди-
рилди. Жумладан, қисқа муддатларда Ҳазрати Имом мажмуаси тубдан қайта 
таъмирланди, янги минора, масжид, хиёбонлар бунёд этилиб, унда кўплаб ша-
ҳарликлар ўз беминнат меҳнатлари билан ҳисса қўшдилар. Кўкалдош мадраса-
си (16-аср), Шайх Зайниддинбобо (13-19-асрлар), Зангиота (14–20-аср), Хўжа 
Аламбардор (19-аср), Шайх Хованди Тоҳур (15-аср), Юнусхон (15-аср) ма-
қбаралари, Абулқосим мадрасаси (19-аср) ва бошқалар қайта таъмирланди.
Ҳозир Ўзбекистонда икки мингдан ортиқ масжид, ўндан зиёд диний 
олий ва ўрта махсус билим юрти фаолият юритмоқда. Улардан Тошкент ислом 
университети, Тошкент ислом институти айнан пойтахтимизда жойлашган. 
ЮНЕСКОнинг “Бутунжаҳон аҳамиятига молик ёдгорликлар рўйхати”га кири-
тилган Ўзбекистон Фанлар академияси Шарқшунослик институтининг Шарқ 
қўлёзма асарлари фонди ҳамда “Усмон Қуръони”нинг нодир қўлёзма нусхаси 
ҳам Тошкентда сақланмоқда.
Бухоро шаҳри ҳам 2020 йил 1 январдан эътиборан Ислом маданияти 
пойтахти унвонини қабул қилиб олганлиги юртимизда ислом маданияти-
нинг қай даражада юқорилигидан яна бир далолатдир. Мусулмон оламида 
Бухоро бежизга «Қуббатул Ислом» ва «Гумбази Ислом» деб сифатланмайди, 
бу арабча ва форсчадан таржима қилинганда Ислом гумбази деган маънони бе-
ради. Бу ўзгаришлар ҳалқаро жамоатчилик томонидан эътироф этилмоқда ва 
юқори баҳоланмоқда.
Исломда инсон мавқеи энг гўзал суратда яратилган, Қуръон ўргатилган, 
Дин деган омонатни зиммасига олган, пок нарсалар ризқ қилиб берилган жон-
зот сифатида талқин этилади. Шу сабабли исломда одоб инсоннинг қадр-қим-
матини белгиловчи асосий мезондир. «Одоб» - чиройли бўлиш дегани. Одоб-
нинг нақадар муҳим экани беодоблар ҳолини кўрганда намоён бўлади. Халқи-
мизда «Одобни беодобдан ўрган» деган ҳикмат бежиз айтилмаган. Инсон 
одобсизлиги туфайли турли муаммо ва кулфатларга дуч бўлади. Одобсизлик 
инсоннинг сўзи ва амалидаги зийнатни йўқ қилади. Исломда одобсизлик илла-
тидан халос бўлиб, одобли инсонга айланиш йўли иккига ажратилган: 
1. Одобларни назарий жиҳатдан ўрганиш. 
2. Ўрганилган одобларни ҳаётга татбиқ қилиш. 
Демак, дастлаб ҳақиқий одоб нима эканлиги илмий жиҳатдан ўрганила-
ди, сўнгра ўрганилган одоблар тақозосига кўра ҳаёт кечирилади. 
Ислом дини ота-она ва катталарга ҳурмат, бировнинг ҳақига хиёнат қил-
маслик, вақтдан унумли фойдаланиш, илм олиш, ҳаттоки, қандай ётиш ва ту-
ришгача бўлган фойдали одобларни ўзида мужассам этгани ҳаммага маъ-

---

385 
лум. Демак, ислом маданияти одамнинг жамиятда ўз ўрнини топишига, ко-
мил инсон бўлиб етишишига хизмат қиладики, оила тарбиясида унинг имко-
ниятларидан самарали фойдаланиш таълим муассасаларидаги дунёвий таъ-
лим-таълим самараси ва ривожига муҳим ҳисса бўлиб қўшилади.