Davlat va huquq nazariyasidan mantiqiy savollarga javoblar

назарияси қисмида “давлатнинг тушунчаси”, “давлатнинг келиб
чиқиши”, “давлатнинг моҳияти”, “давлат ҳокимияти”, “давлат
функцияси”, “давлатнинг шакли”, “давлат аппарати”, “давлат-
нинг сиёсий тизимидаги ўрни”, давлатнинг “демократия” билан
нисбати каби ҳодисалар (категориялар) таҳлил этилади. Ҳуқуқ
назарияси қисмида эса “ҳуқуқнинг умумий тушунчаси”, “ҳуқуқ-
нинг вужудга келиши”, “ҳуқуқнинг моҳияти”, “ҳуқуқнинг шак-
ли”, “ҳуқуқнинг функциялари ва принциплари”, “ҳуқуқ ижодкор-
лиги”, “ҳуқуқ нормалари”, “ҳуқуқий муносабатлар”, “ҳуқуқни
амалга ошириш”, “ҳуқуқий тизим ва қонунчилик тизими”, “қонун
устуворлиги ва қонунийлик”, “ҳуқуқ бузилиши ва юридик
жавобгарлик” ва бошқа муаммолар ўрганилади.
Metodologik:
“Метод” иборасини фанга қадимги юнонлар олиб
кирганлар. Метод (юнонча «metodos» сўзидан олинган бўлиб) –
бирор нарсага эришиш йўли, билиш усули маъносини англатади.
Метод табиат ва ижтимоий ҳаёт ҳодисаларини ўрганиш, билиш,
тадқиқ этиш усулидир.
Давлат ва ҳуқуқ назарияси методологик фан сифатида
бошқа соҳавий ҳуқуқий фанлар учун хусусий юридик методларни
ва раҳбарий принципларни ишлаб чиқади. Давлат ва ҳуқуқ наза-
рияси билан давлат ва ҳуқуқ тарихи фани бир-бири билан чам-
барчас боғлангандир. Уларнинг ҳар иккиси давлат ва ҳуқуқ бора-
сида баҳс юритади. Давлат ва ҳуқуқ тарихи давлат ва ҳуқуқнинг
вужудга келиши ва ривожланиши жараёнини тўлиқ, хронологик
тарзда ўрганади.

Amaliyotga yo’naltirilgan:

Davlat va huquq nazariyasi amaliyotga yo`naltiorilgan fan hisoblanadi. Buni quyidagicha izohlash mumkin:
Birinchidan, ushbu fanning predmetiga qaraydigan bo`lsak, bu fan davlat va huquqning vujudga kelishi, faoliyatda bo`lishi, rivojlanishi va istiqbollari haqidagi eng umumiy qonuniyatlarni ishlab chiqadi. Predmetidan kelib chiqsak, davlat va huqquqqa oid rivojlanish istiqbollarini ishlab chiqqanligini uning nazariyalarini amalda ham qo`llanayotganligini ifodalaydi.
Ikkinchidan, Davlat va huquq nazariyasi fani orqali mamlakatda chiqayotgan qonun, qaror va farmonlarga sharh berishni o`rganganimiz uchun ham ushbu fanni amaliyotga yo`naltirilgan fan sifatida baholashimiz mumkin.
Uchinchidan, Davlat va huquq nazariyasi fanining metodlariga qaraydigan bo`lsak ham, aniq-sotsiologik metodni amalda qo`llashimiz orqali ushbu fanning amaliyotga yo`naltirilganligini bilib olishimiz mumkin.

15-SAVOL:

Давлат ва ҳуқуқ назарияси – фундаментал аҳамиятга молик
фан. Фаннинг фундаменталлиги – у томонидан ўрганиладиган
ҳодиса (объект) лар ҳақидаги билимларнинг чуқур назарийлиги,
илмий умумлаштирилганлиги ҳамда асослантирилганлигида
намоён бўлади. Давлат ва ҳуқуқ назарияси яратадиган таърифлар,
қоидалар, унинг очадиган қонуниятлари бошқа юридик фанлар
учун пойдевор, умумий асос, раҳбарий йўналтирувчи ғоя, таянч
бўлиб хизмат қилади.

16-SAVOL:

Фикримизча, давлат ва ҳуқуқнинг методологияси деганда,
давлат-ҳуқуқий воқеликларнинг (институтларнинг) вужудга ке-
лиши, барқарорлашуви ва ривожланишининг умумий қонуният-
ларини очиш, уларни моҳият нуқтаи назаридан изоҳлашнинг
махсус методлари, тамойиллари, ёндашувлари ва воситаларининг
илмий тизими тушунилади. Давлат ва ҳуқуқ назарияси бир ёки
икки метод билан ўз олдига қўйилган вазифаларни адо этолмай-
ди. Бунинг учун барча метод ва услубий ёндашувларнинг бир
бутун тизимига таянади. Давлат ва ҳуқуқ назарияси методология-
сининг туб моҳиятини англашда мазкур фан давлат ва ҳуқуқ
воқеликларини тадқиқ этишда таҳлил тамойилларининг илмий-
лигига ва ёндашувларнинг фалсафийлигига таяниш лозим.
Фалсафанинг категория ва қонунлари давлат ва ҳуқуқ назария
методологиясининг пойдеворини ташкил этади. Айнан фалсафий
пойдевор тадқиқ этилаётган воқеликлар ҳақидаги билимларнинг
илмий асослантирилганлиги, объективлиги, тўлақонлилиги ҳамда
комплекслилигини таъминлайди.