Davlat va huquq nazariyasidan mantiqiy savollarga javoblar

Юридик фактлар – ҳуқуқий муносабатларни вужудга келтирувчи, ўзгартирувчи ва бекор қилувчи ҳолатлар. Оқибатларининг хусусиятига кўра, ҳуқуқни вужудга келтирувчи, ҳуқуққа барҳам берувчи ва ҳуқуқни ўзгартирувчи фактлар фарқланади. Ирода белгисига кўра, юридик фактлар икки гуруҳга - ҳодисалар ва ҳаракатларга (ҳаракатсизликларга) бўлинади. Ҳуқуқ субъектларининг хоҳиш-иродасидан қатъи назар юз берадиган вазиятлар ҳодиса ҳисобланади. Масалан, табиий офатлар-ёнғинлар, сув тошиши, ер қимирлаши ва ҳ.к. Ушбу табиий офатлар натижасида, одамлар ҳалок бўлиши мумкин, уларнинг мол-мулкига зиён етади, бинобарин, зарарни қоплаш, мол -мулкни мерос қолдириш, суғурта пули тўлаш ва ҳоказолар билан боғлиқ тегишли ҳукуқий муносабатлар юзага келади. Ушбу ҳодисалар ўз ҳолича юридик аҳамиятга молик эмас ва ўз-ўзидан ҳеч қандай ҳолатларни вужудга келтирмайди, аммо бунга сабаб бўлиб хизмат қилади. Ҳаракатлар (ҳаракатсизликлар) – кишилар хоҳиш-иродасига боғлиқ бўлган, уларнинг ўзи содир қиладиган ёки қилишдан тийиладиган фактлардир. Ҳаракатлар, ўз навбатида, қонуний (ишга ёки олий ўқув юртига ўқишга кириш, никоҳни рўйхатдан ўтказиш) ва ноқонуний (ҳуқуқбузарликларнинг барча турлари) бўлади. (N. Saburov. Sh. Saydullayev. 254-bet)

1¹ Қаранг: Давлат ва ҳуқуқ назарияси. А.Аъзамхўжаев ва Ш. Ўразаев таҳрири остида. Т., 1992, 255-бeт.

2² Қаранг: Давлат ва ҳуқуқ назарияси. ААъзамхўжаев ва Ш.Ўразаeeв таҳрири остида, Т., 1992, 255-бeт.

3³ Тожихонов У., Саидов А. Давлат ва ҳуқуқ асослари. Ўқув қўлланма. Т., 1999,40-бeт.

1

2

3

4^ Қаранг: Мухаев Р.Т. Хрестоматия по теории государства и права, политологии, истории политических и правовых учений. М., «Приор», 2000, 58-59-бетлар.

5^ Бу ҳақда батафсилроқ қаранг: Чиркин В.Е. Современное государство. М., «Меж­дународные отношения», 2001, 351-356-бетлар.

6^ Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. 1-том. Т., «Ўзбекистон», 1996, 37-бет.

7^ Бу ҳақда батафсилроқ қаранг: Азизхўжаев А. Давлатчилик ва маънавият. Т., «Шарқ», 1997, 24-бет.

8^ Пугачев В.П., Соловьев А.И. Сиёсатшуносликка кириш. Т., «Янги аср авлоди», 2004, 270-271-бетлар.

9^ Бу ҳақда батафсилроқ қаранг: Чиркин В.Е. Современное государство. М., «Меж­дународные отношения», 2001, 351-356-бетлар.

10^ Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. 1-том. Т., «Ўзбекистон», 1996, 37-бет.

11^ Бу ҳақда батафсилроқ қаранг: Азизхўжаев А. Давлатчилик ва маънавият. Т., «Шарқ», 1997, 24-бет.

12^ Бу ҳақда батафсилроқ қаранг: Чиркин В.Е. Современное государство. М., «Меж­дународные отношения», 2001, 351-356-бетлар.

13^ Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлол, иқтисод, сиёсат, мафкура. 1-том. Т., «Ўзбекистон», 1996, 37-бет.

14^ Бу ҳақда батафсилроқ қаранг: Азизхўжаев А. Давлатчилик ва маънавият. Т., «Шарқ», 1997, 24-бет.

15^ Левитин Л. Ислом Каримов – янги Ўзбекистон Президенти. Т., «Ўзбекистон», 1996, 114-бет.

16^ Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси.Расмий нашр. -Т.: Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, 2003.-Б.37.

17^ Саидов А., Тожихонов У. Давлат ва ҳуқуқ назарияси: 2 жилд. Ҳуқуқ назарияси.-Т.: Адолат, 2001. –Б.227.