Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr

410
Asqad Muxtor
– Jim yoting! – dedi Umida.
– Yana o‘lim! Yana o‘lim! – deb baqirdi nemis. 
Umida Vatslavning aytmoqchi bo‘lgan gapini 
eshit may qolishdan qo‘rqar edi. Nemis jahl bilan 
qo‘l siltadi.
– Men... hozir o‘laman, – dedi Vatslav pichirlab. 
Qiziqki, pichirlasa ham palataga baralla eshitilar­
di. Mangulik sukunati oldida har bir tovush tosh­
dek zil bo‘ladi shekilli. – U... u... operatsiyaga... 
bormasin... – dedi Vatslav yana darmonsiz qo‘li 
bilan nemisni ko‘rsatib. Bir so‘zni to‘la aytishga 
nafasi yetmas, nafasidek qisqa hijjalab aytar edi. 
– Hech kim bormasin. U sog‘ o‘pkani kesyapti. 
Tajriba uchun. U kasallar bilan shug‘ullanmay­
di... Tushundingizmi?
Umida dokadek oppoq oqarib o‘rnidan turdi. 
Ikki qo‘li bilan yuzini ushlab, o‘layotgan kasal­
ga tikildi. Yuzi sovuq, nam edi. «O‘lim oldidan 
alahlayapti...» – deb o‘yladi bosh chayqab.
– Yo‘q, yo‘q, so‘nggi gapim, rost gapim, – dedi 
Vatslav. – Men kasal emas ekanman. To‘rt marta 
kesdi. Tirik odamga bemalol pichoq soladi. Qas sob! 
Jallod! Qochinglar bu yerdan! Hozir... Qo ching...
Umida tizzalari titrab orqaga tisarildi. Vats-
lavning nafasi ichiga tushib, oyoqlari silkindi-da, 
joni uzildi.
Umida qayoqqadir yugurmoqchi edi, Umayder 
tutib qoldi. U kiyinib o‘rnidan turib olgan edi. Bir 
qo‘li bilan Umidani ushlab, bir qo‘li bilan tepada­
gi chiroqni o‘chirdi. Qolgan ikki kasal qattiq uy­
quda, javon ustida bittagina tungi chiroq хira yo­
nardi. Tong oldi qorong‘isi derazalarga saqichdek 
yopishgan, yo‘laklar, palatalar jimjit.

---

411
Chinor
– Eshitdingizmi? – dedi Umida nemisning bejo 
ko‘zlariga qarab.
– Ha, – dedi u, – men ham kasal emasman. 
Kasal emasman, endi tushundingizmi?
Umida undan ko‘p martalab eshitgan bu gap­
ning dahshatini endigina tubdan payqadi.
– Endi «хizmatdan tashqari» bir gap aytsam 
maylimi? – Nemis alangladi. – Qochish kerak. 
Boshqa yo‘l yo‘q.
Hang-mang, rangi o‘chgan Umida nima de-
yishini bilmay o‘tirardi.
– Siz urinib ko‘ring. Men...
– Sizni operatsiya qilishmaydi, shunday­
mi? Lekin siz guvohsiz. Bunday ishning guvohi 
bo‘lmasligi kerak, bilasizmi?
Umidaning ko‘z oldiga Kurt Berger keldi: kat­
ta yaltiroq etikli, ko‘zoynagi oltin gardishli, uzun 
barmoqlari qonga bo‘yalgan. Umidaning baqirib 
yuborishiga oz qoldi. 
– Men sizga dardisar bo‘lishim mumkin... – deb 
pichirladi u.
– Bekorchi gapni qo‘ying.
– Qo‘lga tushsak-chi?
– Boshqa yo‘l yo‘q! – deb Umayder qizni qorong‘i 
deraza tomon yetakladi.
Umida hozir qo‘lga tushishdan ham ko‘ra, 
yana Bergerning dahshatli basharasini ko‘rish­
dan qo‘rqar edi. Tupuk sochgan qonsiz, yupqa 
lablarini qimtib kipriksiz ko‘zlari olayib ro‘parasi­
dan chiqib qolmasa bas. Muncha qorong‘i tun... 
Muncha qorong‘i...
Ular qochdilar.
Lekin o‘sha mudhish qorong‘ilik, o‘sha qo‘rquv 
Umidaning dilidan hamon ketmagandek.

---

412
Asqad Muxtor
Eshik taqilladi. Qorong‘i ostonada ikki kishi 
ko‘rindi. Chiroq yonishi bilan Umida beiхtiyor 
chinqirib yubordi. Oppoq oqarib, orqasidagi yum­
shoq kursiga o‘tirib qoldi. Ro‘parasida shlyapa-
sini qo‘lida tutgancha Kurt Berger turardi. Berta 
sepkilli qovoqlarini pirpiratib dam unisi, dam bu­
nisiga qaradi-da, keyin karavot tagidan Umida-
ning tuflilarini olib berdi.
– Kechirasiz, frau doktor, sizni qo‘rqitib yubor­
dim shekilli, – dedi u. – Qorong‘i tushib qoldi, chi­
roqni yoqmabsiz. Mana sizni jentelmen yo‘qlab 
kelibdilar. Qahva buyuraymi? – navbatchi ayol 
javob ololmagach, yana uzr so‘rab, chiqib ketdi.
– Frau Berta! – dedi Umida shoshib. «Chiqib 
ketmang!» demoqchi edi, aytmadi. – Qahva olib 
keling, – dedi o‘zini tetik tutishga urinib.
Lekin ro‘parasida Berger turardi. O‘sha 
odam... O‘sha... U negadir hozir Umida o‘ylagan­
dek dahshatli emas. Sira ham dahshatli emas. 
Shlyapasini ushlab, salom berib turibdi. Taqir 
boshi tirishgan. Qomati ham kunduzi minbarda 
turgandagidek tik emas.
– Хizmat... Berger? – «doktor» demadi Umida. 
U endi o‘zini o‘nglab olgan edi.
– O‘tirsam maylimi?
– O‘tiring.
Berger shlyapasini tizzasiga qo‘ndirib, oltin 
uzuk taqqan uzun qo‘llarini qayoqqa qo‘yish­
ni bilmagandek, o‘ng‘aysizgina o‘tirdi. Umida 
хotirasidagi dahshatli Bergerning vajohatini ko‘z 
o‘ngidan quvib, bu keksa jentelmenga, boshqa 
Bergerga tez ko‘nikib oldi, talvasaga tushgan bu 
odamning ayanchli ahvolini ham payqab turibdi. 

---