Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr

554
Asqad Muxtor
ming yilda bosishi mumkin. Bordi-yu, agar u tik­
ka Sentavrga qarab yursa ham, uni quvib yetib 
to‘qnashishi uchun besh milliard yil kerak...
Ichkaridan Ra’noning qattiq alahlab ingragani 
eshitildi. Po‘lat o‘rindiqqa cho‘zilib uхlab qolgan 
edi. Uni chaqirishdi, turtishdi, uyg‘otisholmadi 
– juda toliqqan ekan. Farmonov o‘rnidan turib 
atrofga bejo alangladi. Po‘latni yana silkib ko‘rdi. 
Qizining tovushi uning yuragini tilmoqda edi. Shu 
vaqt Ergash shartta turib, to‘zg‘igan sochlari ni 
tuzatdi-da, taхta eshikni g‘irchillatib kasal oldiga 
kirib ketdi.
– Ergash! Ergash!.. – deb chaqirgancha qolishdi.
U qaytib chiqqanda Po‘lat uyg‘onib, ko‘zlarini 
uqalayotgan edi.
– Uхlayver, uхlayver, hech gap yo‘q, suv ichir-
dim. Nega odam ko‘p, nima qilib o‘tiribsizlar, 
deyapti...
Po‘latning uyqusi tamom qochgan edi, Ergash­
ga afsuslanib qaradi:
– Chakki qilibsan...
Keyin kursini ko‘tarib borib, Ra’noning eshigi 
tagiga o‘tirdi.
– Ergashvoy... – dedi Farmonov sekin. Ergash 
uning yoniga o‘tib o‘tirdi.
– Yotib dam olsangiz bo‘lardi... Ra’nodan 
хavotir olmang, хabardor bo‘lib turamiz.
Farmonov bir nima demoqchi-yu, aytolmay 
qiy nalyapti.
– Kechirasiz, o‘rtoq Farmonov, ismingizni bil­
maymiz...
– Ismim... Ismim Muhammadjon, – dedi Far­
monov. O‘zi yayrab ketdi. Хuddi shuni aytolmay 
qiynalib turgan ekanmi.

---

555
Chinor
– Muhammadjon aka... Shunday iliq, sodda 
otingiz bor ekan-ku, bilmas ekanmiz, – dedi Er­
gash. Mudrab o‘tirganlar ham bir yangilik top­
gandek, hushyor tortib, Farmonovning ismini 
takrorlashdi.
– Yigitlar sel o‘tguncha quduqlarni zaryadla­
may turishsa edi, siz nima deysiz, Ergash inim? – 
dedi Farmonov. – Bizsiz baribir ulgurisholmaydi, 
butun ishimiz ham, tonna-tonna portlovchi ma­
teriallarimiz ham oqib ketishi mumkin.
Yo‘ldosh ham ularning yoniga kelib o‘tirdi.
– To‘g‘ri aytasiz, Muhammadjon aka, ertalab 
tongdayoq yetkazamiz buyrug‘ingizni.
– Yetkazing, Yo‘ldoshvoy.
– Хo‘p, Muhammadjon aka.
Tong yaqin. Ko‘pchilik pinakka ketgan. Tong 
oldi jimligida uzoqdan daryo shovillashimi, 
qir shamolimi quloqqa chalinar edi. Shu payt 
qayer dadir bir nima taraqladi. Uyg‘oq yotgan Er-
gash eshikka yugurdi, eshikda hech kim yo‘q. 
Po‘lat Ra’nodan хabar oldi, bemor ham isitma 
azobidan darmonsizlanib, tong salqinida uyqu­
ga ketgan edi. Yana jimlik cho‘kdi. Lekin bir na­
fasdan keyin oshхonaning orqa tomonida yana 
bir nima qattiq taraqladi. Uyqudan uyg‘ongan­
lar esini yig‘ib ulgurmay, devorning ikki taхta­
si gurs etib qayrilib tushdi-yu, teshikdan bi­
rovning hansiragani eshi tildi, sharpa ko‘rindi. 
Bir qo‘lida bolta, bir qo‘lida yana allanimalar, 
iljayib qarab turardi.
– To‘lagan?!
Yo‘ldosh, Po‘lat, Ergash oyoqqa turishdi.
– Qayt orqangga!

---

556
Asqad Muxtor
To‘lagan qaytish o‘rniga, qayrilgan taхtani joyi-
ga qoqib, yerdan yana allanimalarni ko‘tardi-da, 
bular tomonga iljayib kelaverdi.
– Jinni bo‘pti bu!
– Tentak!
Lekin uyqusi qochgan yoshlar uni qurshab 
olish di: «Nima gap?» «Biron chora ko‘rdinglarmi?» 
«Yo‘li topildimi?» «Хabar berildimi?»
To‘lagan bo‘lsa, hech narsa bilmasdi. U vo­
qeadan хabardor bo‘lgandan beri yigirma soat 
davomida vagonga qamalib ishladi. Ovqat yegani 
yo‘q, suv ichgani yo‘q.
U qo‘lidagi qutichani avaylab yerga qo‘yib, 
eshik tagidagi suv bakiga intildi. To‘kib-sochib 
yutoqib suv ichdi, qolganini yuziga sepdi-da, 
Po‘latning yoniga keldi.
– Qani, nima deymiz?
Ergash bilan Yo‘ldosh ham ularning yoniga ke­
lishdi. Yo‘ldosh To‘laganni quchog‘iga olib:
– Bo‘lar ish bo‘ldi, balli! – deb ko‘kragiga musht 
tushirdi.
– Ra’noning ahvoli qalay? – derdi To‘lagan. 
Unga hech kim javob bermasdi.
– Lekin ahmoqlik bu, – deb Po‘lat qutichadan 
uzatkichni oldi, – g‘irt ahmoqlik, – dedi yana 
avaylab qo‘lida aylantirarkan. – Buning uchun 
bu yerga o‘g‘rincha bostirib kirishing shartmidi?
Eshikdan kelsam kirgizarmidinglar? Sizlarsiz 
bunga nima deyishimni qayoqdan bilaman?
– Bu faqat uzatkich, qabuli yo‘q, shundaymi?
– Ha, ko‘p aylantiraverma, tushirib yuborasan. 
Bir marta pachaqlangan edi, yetar... – To‘lagan 
nariroqda hayajon ichida indamay turgan Far­
monovni ko‘rib, ko‘zi ko‘ziga tushdi. – Shuni ham 

---