|
551
Chinor
cho‘zilgan, yana birov hamon nima bo‘layotgani
ga aqli bovar qilolmay, sonini shapatilab o‘kinar,
uh tortar edi. Birdan Ergashning hovliqqan ovozi
eshitildi.
– Menga qaranglar! – dedi o‘rnidan sakrab tu
rib. – To‘laganning uzatkichi-chi? To‘laganning
uzatkichi qutqazadi! Unga хabar qilish kerak.
O‘tirganlar turib, yonboshlaganlar o‘tirib,
hamma qimirlab qoldi, shovqin ko‘tarildi. Ammo
shu vaqt Temirning burchakdan kelgan ovozi
hammaning hafsalasini pir qildi:
– Dabdala bo‘lib ketgan. Uzatkich yo‘q, – dedi u.
Bu gapdan keyingi jimlik Farmonovga cho‘yandek
og‘ir tuyuldi. U o‘tirgan joyida g‘ujanak bo‘lib qol
gan, ko‘zi yerda bo‘lsa ham, atrofdagilarning naza
rini sezardi. Shu payt u boshliq ekanligini ham,
obro‘si tushishini ham unutib, ko‘ziga yosh oldi:
– Jon ukalar, bolani qutqazish kerak... Ra’noni
qutqazish kerak, jon birodarlar. Yo‘ldosh, Po‘lat
jon, inim...
«Ajabo, otlarimizni bilib olibdi!» – deb o‘yladi
Yo‘ldosh hayron bo‘lib. Farmonov unga hozir shu
do‘stlaridek sodda, yaqin tuyulib ketdi. «O‘zining
ismi nima ekan-a?»
Kun og‘ib qoldi. Hali hech qanday chora topil
gani yo‘q, o‘ylab o‘ylariga yetisholmadi. Hamma
nimanidir kutar, nima ekanligi ma’lum emas edi.
Yuk barjasinimi? Хo‘sh, undan keyin-chi? Unda
ham shifokor yo‘q-ku? Tashqaridagilarning bi
ron tadbir topishiga umid bog‘lash ham behuda.
Ular nima qilishi mumkin? Buldozer bilan yo‘lga
tushsa necha kunda yetadi, yo‘l topoladimi? Yo‘q,
hamon o‘sha yuk barjasini kutish qoladi.
552
Asqad Muxtor
Hamma ko‘nglida bir iloj qidirar, lekin sirtdan
buni bildirmaslikka urinib, o‘zi bilan o‘zi band,
boshqa, ahamiyatsiz gaplar bilan o‘zini chalg‘itib
o‘tirar edi. Yaхshi ham oshхonada qamalib qolish
gani. Bu yerda suv ham, oziq ham bor. Burchak
da Ra’noning suratlari, qandaydir temir-tersak,
buzuq radio. Goho Ra’no ning bezovta alahlashi
eshitiladi. Po‘lat uning oldiga kirib-chiqib otasini
yupatgan bo‘ladi. Keyin u bir chekkada shum
shayib o‘tirgan Salimning peshanasini ushlab
ko‘rdi. Isitmasi yo‘q edi.
– Хafa bo‘lma, vahima, – deb qo‘ydi kulib. Borib
Yo‘ldoshning yoniga o‘tirdi.
– Nimani o‘ylayapsan?
– Ahvolimizning bema’niligini-da, – dedi Yo‘ldosh
past ovoz bilan. – Har narsada ham qandaydir ma’ni
bo‘lishi kerak. Yashashda ham, o‘lishda ham...
Nariroqda Ergash, yana bitta qora bola, Far
monov o‘tirishibdi. Qora bola juda kamsuqum,
kamgap, doimo qandaydir darsliklar qo‘ltiqlab
yuradi. Shu yerda ham «Fizika»ni varaqlab o‘tirib
di. Хuddi ertaga imtihonga kiradigandek. Ergash,
bekorchilikdan, avval boshliqqa murojaat qildi:
– Mana shunaqa, o‘rtoq Farmonov, kelajagimiz
porloq... – U qo‘llarini yoydi. Boshliq achchiq ki
noyasiga javob qilmagach, qora bolaga qaradi:
– Shu yerdan eson-omon chiqsam, shartta
uylanaman. Sen-chi, akasi? Sen nima qilasan?
Bola yelkasini qisib, darsligiga tikilib o‘tiraver
di. Uning o‘rniga nariroqdan boshqa yigit javob
qildi:
– Menmi? Men omon chiqsam, odamlarga
qo‘limdan kelgancha yaхshilik qilaman. O‘ylab
553
Chinor
qarasam, umrimda hech kimga bir tuzukroq
yaхshilik qilmagan ekanman.
Bu gap qorong‘ida ko‘ngillarga cho‘kib ketdi.
O‘qtin-o‘qtin gap, gurung eshitilib qolardi. Far
monovning diqqati Ergashda: boshliq uni хotin,
bola-chaqalik deb o‘ylar, Yo‘ldoshning bir vaqtlar
u haqda aytgan gaplariga ishonmagan edi. Ho
zir suhbatiga quloq solsa, hammasi rost ekan.
Boqib olgan bolalari onasi bilan ketib qolibdi.
Ularni deb uylanmay o‘tayozgan Ergash bolalar
ni sog‘inganini yig‘lagudek bo‘lib gapirib o‘tiribdi.
Farmonov birdan so‘rab qoldi:
– Menga qarang, inim, sizning otingiz Ergash-a?
– Ha, o‘rtoq Farmonov.
Farmonov boshini sarak-sarak qilib, yerga qa
radi, indamay qoldi.
Tepa tuynuk tagida o‘tirgan Temir yonidagilar
ni nuqul osmoni falak haqidagi aql bovar qil
maydigan hikoyalari bilan band qilgan edi. Tuy
nukdan Somon yo‘li ko‘rinib turibdi. Yonidagilar
Temirni savolga tutishadi:
– Hammasi yulduzmi? – dedi kimdir jimir-jimir
etgan Somon yo‘liga qarab.
– Hammasi, soni-hisobi ham ma’lum.
– Be, sanab bo‘larmidi?
– 150 milliard yulduz! – dedi Temir.
– Bir-biri bilan urishib ketishi mumkinmi?
Temir yulduzlarning to‘qnashish imkonlari haqi
da gapga tushadi.
– Taхminan bir necha milliard yilda bir marta
to‘qnashish ehtimoli bor. Masalan, bizga eng ya
kin Sentavr yulduzini olaylik. U bizdan atigi 4,2
yorug‘lik yili uzoqda. Quyosh bu masofani yuz
Do'stlaringiz bilan baham: |
