Буюк Дедактика


Нарсани ҳам, тилни ҳам бир китобдан ўрганиш керак



Download 3,7 Mb.
bet142/179
Sana05.07.2022
Hajmi3,7 Mb.
#740593
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   179
Bog'liq
Buyuk didaktika

1. Нарсани ҳам, тилни ҳам бир китобдан ўрганиш керак. 4. Бундан келиб чиқадики, биринчидан, нарсанинг унинг ўзи билан бирликда ўрганиш лозим, чунки нарсалар номсиз мавжуд бўлмайди ва идрок этилмайди; балки улар бирлаштирилгани учун хам маълум бир ерда мавжуд бўлади, у маълум бир харакатни бажаради. Ўйлаймизки, шу фикр «Тиллар эшиги»ни хар ҳолда муваффақият билан тўзиб чиқишнмиз учун мадад бўлди, бу асарда гап қилиб тузилган сўзлар, нарсаларнинг тўзилишини ҳам ифод ал айди.
2. Тилларни тўлиқ билиш хеч ким учун ҳам зарур эмас. 5. Иккинчидан, бирор тилни тўлиқ билишнинг ҳеч ким учун зарурати йўқ ва уни тўлиқ ўрганаман, деб ўриниш - кулгили ва ақлсизлик бўлур эди. Хатто Цицерон ҳам латин тилини тўлиқ билган эмас (умуман у, латин тилини энг яхши биладиган киши ҳисобланарди), чунки унинг ўзи, масалан косиблик терминларини билмаслигини тан олган. Афтидан, у ҳеч қачон этикдўз ва кунчилар орасига бориб, уларнинг қандай ишлашини кузатмаган ва улар ишлатадиган нарсаларнинг номини сўрамаган. Турмушда ҳеч учратмаган нарсалар номини ёдлашнинг нима ҳожати бор?
Доқемий, Киннер ва бошқалар «Тил­лар эшиги»ни давом эттириб номаъқул иш килганлар, шу сабабдан биз ҳам «Латин тилига кқўшимча иловалар» номли асарни бошлаб, охиригача ёзиб тугатмадик. 6. Бизнинг «Тиллар эшиги» номли асаримизни давом эттирган бази кишилар бу ишнинг моҳиятига яхши тушунмай, болалар тушуна олмайдиган нарсаларни ифодаловчи камдан-кам учрайдиган сўзларни ҳам унга киритдилар. «Эшик» - хар холда эшик бўлиши керак эшик орқасидаги нарсаларни ўрганишни, айниқса, ё мутлақо учрамайдиган, ёки учраса ҳам кўлланмалардан (вокабулярий1лардан), луғат ва тўпламлардан кўриб, билиб олиш мумкин бўлган сўзларни ўрганишни бир оз кечиктириш ло­зим. Шунинг учун биз эскирган ва кам ишлатиладиган сўзлардан тузаётган «Латин тилига кўшимча иловалар»ни, хатто ёзиб тугатмадик.
3.Болалар ўзлари тушуна оладиган нарсаларни ўргансин; Цицерон ва бошқа муаллифларнинг асарларини катта бўлгач ўқисинлар. 7. Учинчидан, демак болаларнинг ақлини хам,нутқини кўпрок улар тушуна оладиган нарсалар асосида ривожлантириш лозим, боланинг ўргансин; Цицерон ёшига мос келмайдиган нарсаларни кейинрокқа колдириш керак. Цицерон ва бошқа буюк ёзувчиларнинг асарларини ўқувчиларга тавсия қилиш ярамайдн, чунки улардаги фикрларни болалар хали тушуна олмайдилар. Агар бола­лар асарнинг мазмунига тушуна олмасалар уни гапириб бериш маҳоратини қаердан ҳам эгаллаб олсинлар. Нутқни ва фикрни изчил ривожлантириш учун вақтни бундай мураккаб асарларни ўрганишга беҳуда сарфламаслик керак. Табиатда сакраш ҳодисаси бўлмайди, шунингдек сакраш санъатда ҳам бўлмайди, чунки санъат табиатга тақлид қилишдан иборат. Болага ракс тушишни машқ қилдиришдан олдин уни юришга ўргатиш лозим; эгарланган отнн минишга ўргатишдан олдин узун таёқчани миниб чопиш ўргатилади; ваъз айтишдан олдин ғулдирашни ва бидирлаб гапиришни, сўнгра тузукроқ гапиришни билиш керак. Гапира олмайдиган кишига нутқ сўзлашни ўргатиб бўлмайди, деган эди Цицерон ҳам (Цицерон, нотиқлик хакида, III).

Download 3,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   138   139   140   141   142   143   144   145   ...   179




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish