Буюк Дедактика

Лекин синтезни анализга доир машқлар билан бирга олиб бориш керак. 15. Лекин синтезни бошқалар бажарган иш ва ижод қилган нарсаларни тахлил қилиш билан бирга олиб бориш лозим. Ахир, йўлни ундан биринчи марта юраётган кишидан кўра, аввал шу йўлдан бир неча марта ўтган, ундаги чорраҳа, йўл айрилиш ва ён сўқмоқларни кўрган киши яхшироқ билади-ку. Бунинг устига, нарсалар шунчалик хилма-хил ва маълум даражада чексизки, уларни ҳеч бир қоидаларга сингдириб бўлмай­ди ва бир киши уларни билиб ҳам улгурмайди. Кўпчилик кўпроқ нарсаларни билиб олади. Лекин бошқалар билиб олган нарса­ларни биз фақат синчиклаб текшириш, ўқиш натижасида ўргана оламиз ҳамда бахс ва тақлид қилиш йўли билан биз ўша нар­сани ясай олиш малакасини эгаллаб оламиз. Айтилганларнинг моҳияти. 16. Демак биз хар қандай санъатда ҳамма нарсанинг, бажарилиши лозпм ёки мумкин бўлган барча ишларнинг тўла ва мукаммал намунаси бўлишини истаймиз. Шу билан бирга, қўлланма ва қоидалар ҳам бўлиши лозим, улар намунада кўрсатилган буюмни ясаш методларини баён этади, бирор нарсани қандай бажариш тўғрисида кўрсатмалар беради; намунага қараб ишлаш учун йўл-йўриқ бўлиб хизмат қилади, хато қилишдан сақлайди ва йўл қўйилган хатоларни тузатишга ёрдам беради. Сўнгра ўқувчига янги-янги мисоллар бериш керак у, намунада қорсатилганига қараб, бу мисолларни бирин-кетин бажарсин. Энг охирида унга бошқалар ясаган (лекин энг машҳур санъаткорлар, яъни усталар ясаган) нарсаларни кўрсатиш лозим, ўқувчи буларни олдин кўрсатилган намуна ва қоидалар билан таққослаб, бир томондан уларни қоида ва намуналарни) бажаришни аниқроқ билиб олсин, иккинчидан ўз ишларининг техникасини сир сақлашни ўргансин. Бундай машқларни кайта бажарган пайтда ўқувчи, ниҳоят, ўзи ва бошқалар ихтиро қилган нарсалар ва уларнинг кўркамлиги ҳақида фикр юрита олади.
XI. 17. Ўқувчилар шу санъатни мукаммал эгаллаб олгунча бу машқларни давом эттира вериш керак.
Ахир кишини санъаткор қилиб етиштирадиган ягона восита тажрибадир.