A toshmatov, sh sh. Magzumova

SHIZOFRENIYA
Shizofreniya — bu surunkali endogen psixoz bo 'lib, bu kasallikka 
polimorf psixopatologik simptomatika, progrediyent kechishi va maxsus 
turdagi shaxs nuqsoni xosdir. Kasallik, odatda, yoshlik davrida yuzaga 
keladi. Kasallikning sabablari hozirgi vaqtgacha aniq emas. Patologik 
nasliy moyiilik katta aham iyatga ega. Tashqi zararli om illar kasallik 
rivojlanishiga turtki bo'lishi m um kin. Kasallik erkaklar ayollar orasida 
bir xil ko'plikda uchraydi. Shizofreniyani aholi o 'rtasid a tarqalishi
0,3%dan 0,5% gacha boradi. Kasallik tashxisoti asosan klinik mezonlaiga 
asoslanishini hisobga olib, shizofreniyani chegaralari haqidagi yagona 
flkr mavjud em as. B a’zi tad q iq o tlar bu tu sh u n c h a chegaralarini 
kengaytirib, unga kasallik shakllarini ham kiritib yuborsa, boshqalari, 
aksincha, shizofreniya chegarasiga faqat tipik (yadroli) psixozlarni 
kiritib, bu tushunchani toraytiradi. Ba’zi mualliflar, shizofreniya tashxisi 
faqat bu kasallik uchun yetarlicha maxsus bo'lgan asosiy fundam ental 
buzilishlar b o 'lg an d a qo 'yilishi m um kinligi fikriga q o 'shiladilar. 
Shizofreniyaning asosiy sim ptomlariga quyidagilar kiradi:
— 
autiTjn —
ruhiy faoliyatning ham yo'nalganligi, m azm uni, ham
oxirgi natijalari bo'yicha ichki sabablar bilan bog'langanligi. Bemorlar 
real borliq bilan m uloqotlarini yo'qotadilar, undan uzoqlashadilar, o 'z 
kechinm alarining g'aroyib, sog'lom inson uchun tushunarsiz bo'lgan 
dunyosiga kirib ketadilar. Shu sababli ular o 'z do'stlari, yaqin tanishlarini 
yo'qotadilar, odamovi, muloqotga kam kirishuvchan bo'lib qoladilar;
—parchalanish —
ruhiyat birligining yo'qolishi — bu simptom orqali 
kasallikning «shizofreniya» nom i kelib chiqqan. Ruhiy faoliyatning bir 
butunligi yo'qoladi. X atti-harakatlar, hissiyot reaksiyalarining real 
vaziyatga adekvatligi, ruhiy jarayonlaming parallelligi yo'qoladi. Bemorlar 
ko'pincha o 'z intilishlari, harakatlarini tushuntirib berolm aydilar yoki 
sog'lom inson nuqtayi nazarida tuturuqsiz bo'lgan dalillarni keltiradilar. 
Ularning xulq-atvorlari m antiqiy jihatdan ichki qaram a-qarshiliklarga 
ega va bu bemoming o'zidan boshqa hammaga bilinib turadi;
67

---

—