O’sish va rivojlanishning umumiy qonuniyatlari. Organizm va muhit

• O‘qituvchi: U.B.Mamanazarov

• AL-BUKHARI UNIVERSITY

• Mavzu: Psixofiziologiya predmeti va vazifalari

Eng qadimgi Psixofiziologik izlanishlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar qadimgi Xitoy, Xindiston, Afrika kabi davlatlarga tegishlidir. Jumladan, qad.Xitoyda o‘g‘rilik yoki jinoyatda gumondorlanayotgan kishiga 1 xovuch guruch berilib ma’lum muddat og‘izda ushlab turish ko‘rsatmasi berilgan. Belgilangan vaqt o‘tgach, gumondor shaxs og‘zidagi guruchni hammasini birdaniga tupurib chiqara olsa, bu kishi aybsiz deb belgilangan. Shunga o‘xshash sinovlar angla-saksonlar tomonidan qo‘llanilgan. Ular gumondor insonga qotgan non berishgan, agar bu kishi nonni qiynalmasdan chaynab yutib yuborsa u aybsiz deb tan olingan. Ushbu yondashuvlar stress jarayonida insonning simpatik nerv tizimi ishga tushib, so‘lak ajralishi kamayadi degan g‘oyaga asoslangan.

• Eng qadimgi Psixofiziologik izlanishlar to‘g‘risidagi ma’lumotlar qadimgi Xitoy, Xindiston, Afrika kabi davlatlarga tegishlidir. Jumladan, qad.Xitoyda o‘g‘rilik yoki jinoyatda gumondorlanayotgan kishiga 1 xovuch guruch berilib ma’lum muddat og‘izda ushlab turish ko‘rsatmasi berilgan. Belgilangan vaqt o‘tgach, gumondor shaxs og‘zidagi guruchni hammasini birdaniga tupurib chiqara olsa, bu kishi aybsiz deb belgilangan. Shunga o‘xshash sinovlar angla-saksonlar tomonidan qo‘llanilgan. Ular gumondor insonga qotgan non berishgan, agar bu kishi nonni qiynalmasdan chaynab yutib yuborsa u aybsiz deb tan olingan. Ushbu yondashuvlar stress jarayonida insonning simpatik nerv tizimi ishga tushib, so‘lak ajralishi kamayadi degan g‘oyaga asoslangan.
•  

Ibn Sino, shuningdek, rivojlanish psixologiyasi sohasidagi birinchi tadqiqotchilardan biri edi. U turli yosh davrlarida tananing jismoniy rivojlanishi va uning psixologik xususiyatlari o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganib, ta’limga alohida ahamiyat berdi. Aynan tarbiya orqali, Ibn Sinoning fikricha, organizmning barqaror tuzilishiga ta’siri amalga oshiriladi. Bolaga atrofidagi odamlarning ta’siri natijasida fiziologik jarayonlarning borishini o‘zgartiradigan tuyg‘ular paydo bo‘ladi; bolaga ma’lum affektlar ta’sir ko‘rsatadi.

• Ibn Sino, shuningdek, rivojlanish psixologiyasi sohasidagi birinchi tadqiqotchilardan biri edi. U turli yosh davrlarida tananing jismoniy rivojlanishi va uning psixologik xususiyatlari o‘rtasidagi bog‘liqlikni o‘rganib, ta’limga alohida ahamiyat berdi. Aynan tarbiya orqali, Ibn Sinoning fikricha, organizmning barqaror tuzilishiga ta’siri amalga oshiriladi. Bolaga atrofidagi odamlarning ta’siri natijasida fiziologik jarayonlarning borishini o‘zgartiradigan tuyg‘ular paydo bo‘ladi; bolaga ma’lum affektlar ta’sir ko‘rsatadi.