A toshmatov, sh sh. Magzumova

Geboid sindrom. 
Bu sindrom shaxsning em otsional-irodaviy 
xususiyatlarining o'zgarishi va o'tkirlashuvi bilan xarakterlanadi. Bu 
o'zgarishlar primitiv mayllaming (ayniqsa, seksual) o'zgarishi vaboshqara 
olinmasligi, asotsial harakatlarga moyiilik bilan m a’naviy idrokning 
pasayishi yoki yo'qolishi bilan tavsiflanadi, emotsional to'm toqlashuv, 
rahm-shafqat va hamdardlik hissining yo'qligi, tajovuzkorlik, yaqinlariga 
yomonlik istash, xulq m e’yorlariga nisbatan muxoliflik, ta ’lim olishga va 
har qanday faoliyatga bo'lgan qiziqislilaming yo'qolishi kuzatiladi. Pubertat 
yoshda kuzatiladi.
Disniorfofobiya sindromi. 
Dismorfofobiya tushunchasi ostida soxta yoki 
asoslanmagan, oshirib ko'rsatilgan jismoniy yetishmovchilik to'g'risidagi 
xasta fikrlar tushuniladi. Bu holat normada o'ta qimmatli g'oyalar (tahrirga 
berilu vch an, xulqda kam nam oyon b o 'lu v ch i, depressiya bilan 
kechmaydigan) ko'rinishida nam oyon bo'lishi mumkin. Patologik 
holatlarda fikrlaming doimiyligi, qaytmasligi kuzatiladi. «Oyna simptomi», 
depressiya, jizzakilik yuzaga keladi. Xulq o'zgaradi, suitsidga moyiilik 
kuzatiladi.
Bir tomonlama o ‘ta qimmatli qiziqishlar va mashg‘ullar sindromi.
Bu holatlar uchun kasallik bilan bog'langan bir tom onlam a, mavhum 
xarakterdagi o 'ta qim m atli qiziqishlar va m ashg'ulliklarning borligi 
um um iy hisoblanadi. O 'sm ir «hayotning m azm uni», «insonning 
vazifalari», «borliqdagi yerdan tashqari sivilizatsiyalar», «dunyoni 
anglash» to'g'risida ko'p o'ylaydi, bularga o'qish, hordiq chiqarish 
vaqtining k o'p qismini sarflaydi, ovqatlanishni unutadi, uxlamaydi,
36

---

qom us va adabiyotlarni o'qiydi, sitatalar k o 'c h ira d i, charchoqni 
sezmaydi, ichki qoniqishni his etadi. Qiziqtirayotgan m uam m olam ing 
murakkabligi bilan bolalardagi cheklangan bilim zaxirasi orasida 
nom utanosiblik kuzatiladi, m uam m o lam in g echim iga va am aliy 
tavsiyalarga yuzaki sodda yondashuv xos.
Kundaliklar tuzish tibbiyot hamshirasining bevosita vazifasi hisoblanadi. 
Hamshira bemorlarni kuzatib, kun davomida ko'rganlarini kundalikka 
aniq, oddiy so'zlar bilan yozishi lozim. Bu kundaliklar, agar ular 
m ahorat bilan tuzilgan bo‘lsa, shifokorlar uchun katta ahamiyatga ega. 
Chunki ham shiralar shifokorlarga nisbatan, ko‘p vaqt bem orlar bilan 
muloqotda bo ‘ladilar va ayrim vaqtlarda bem or holatidagi juda m uhim
o ‘zgarishlarni sezishlari m um kin. Aynan shu kundaliklar boshqa 
navbatchilikdagi hamshira va sanitarlarga bemorlar holati bilan tanishib 
chiqishlari uchun zarur.
Faqatgina bo‘limdagi barcha xodimlaming aniq va o ‘zaro moslashgan 
ish jarayoni, parvarish va davolashni to 'g 'ri tashkillashtirish natijasida 
ruhiy kasallangan bemorga yordam berishda yaxshi natijalarga erishish 
mumkin.
RU H IY STATUSNI T E K S H IR IS H VA Y O R ITISH
Tekshiruv usullaridan biri — ekspress usul 10 daqiqadan ko‘p vaqtni 
olmaydi (agar bem orda yuqori chalg‘uvchanlik holati kuzatilmasa) va 
ayrim vaqtlarda, kam tizimlashgan yondashuvda ahamiyatsiz qolgan ruhiy 
buzilishlami aniqlashga imkon beradi. Gospitalizatsiya qilingan bemorlardagi 
organik va ruhiy buzilishlaiga nisbatan uning maxsusligi 82%, sezgirligi 
87% ni tashkil qiladi.
Vazifa
Maqsimal
ball
Orientatsiya
Bemordan
5
dning hozirda qaerda ekanligini aytishini iltimos 
qiling. (etaj, uy raqami, muassasa, shahar)
5
Darhol esga olish
Bemordan bir-biri bilan bog‘langan uchta buyum 
nomini aytishni, keyin ulami takrorlashni so‘rang.
'У
J
Bemordan ketma-ket 100 sonidan 7 raqamini 
ayirishni so‘rang (besh marta ayirish etarli). 
Boshqa usuli - so‘zni teskarisiga aytish.
5
3 7

---

Kechiktirilgan yodga tushirish
Bemordan tez yodga titsliirish vaqtidagi uchta 
buyum nomini takrorlashni iltimos qiling.
3
Nutq va praksis
Bemorga qalam va qo'l soatini ko'rsatib, ularning 
nomini so'rang.
2
Bemordan quyidagilarni takrorlashni so'rang: 
Na «ha», na «yo'q», na «yoki»
1
Uchta ketma-ketlikdagi harakatlami bajarishni 
so'rang: (masaian, qog'ozni olib, uni ikkiga 
buklash, polga qo'yish)
3
Yozma instruksiyani bajarishni iltimos qiling 
(masalan, «Ko'zingizni yuming»).
1
Bemordan istalgan qisqacha jumlani o'ylab, yozib 
berishni iltimos qiling.
1
Bemordan shu rasmni chizishni so'rang.
1
д
а
Natija: umumiy maqsimal ball — 30. Agar ball 24 dan kam bo‘lsa, 
deliriyyoki demensiya haqida ehtiinolini ko‘rsatadi; 18 dan 23 gacha 
yengil yoki o ‘rta buzilishlar, 17 dan kami esa og'ir buzilishlar.