A toshmatov, sh sh. Magzumova

BEMORNING RUHIY HOLATINI YORITISH
(RUHIY STATUS)
1. Emotsional — iroda sohasi
Tashqi ko'rinish: bemorning tashqi ko'rinishi irkit, (ozoda, soqoli 
olingan), sochlari kir (toza), taral(ma)gan. Kiyinishi orasta (jamiyat 
m e’yorlariga mos, urf bo'yicha).
Xulqi: bo'lim da (kam) m uloqotchan, samimiy, jahldor, ziddiyatli, 
shubhachi, ko'proq yotadi (yo'lakda sayr qiladi, televizor ko'radi).
Shifokor (hamshira) yoniga faqat chaqiriq (o'z xohishi) bo'yicha 
keladi. Psixiatriya kasalxonasida yotganidan qayg'uda (emas).
Mimika: kamaygan (jonli). Yuz ifodasi quvnoq (g'amgin, qovog'i 
soliq, jahldor, o'ychan).
Jestikulatsiya: faol (sust, yo'q). Bemor tormozlashgan, kam harakat.
38

---

Muloqot. Unga qaratilgan nutqqa sekin (tez) e’tibor beradi. Produktiv 
m uloqotga kirish(m ay)adi. Savollarga m a ’no(siz)li b o 'yicha javob 
qaytara(m ay)di, kam (ser) gap.
N u tq : b a la n d (p ast, n o rm a l) o v o z d a , n u tq tez lig i oshgan 
(sekinlashgan, normal). (N o)aniq gapiradi, tez (qiyinchilik bilan) bir 
mavzudan boshqasiga ko'chadi.
Kayfiyat: bem or o 'z holatiga nisbatan befarq (em otsional turg'un, 
kuchli hay ajo n lan g an ). B em or x av o tird a, n im a d a n d ir q o 'rq a d i, 
qo'zg'aluvchan (tormozlangan). Atrofdagilarga e ’tibor qil(may)adi.
Bem or depressiv holatda (patologik ko'tarinki kayfiyatda, normal 
ko'tarinki kayfiyatda).
2. Ongning aniqligi
Bemorning vaqt, m akon va o 'z shaxsi, atrofdagi kishilarga nisbatan 
mo'ljali buzil(ma)gan. Bemor komatoz holatda (karaxt, soporoz holatda). 
Bemorda deliriy, oneyroid, ongning namozshom simon qorong'ilashuvi, 
amensiya (isterik talvasa, «isitmalash vasvasasi», «oq alahlash»).
Bem orda tilni tishlash, og'izdan ko'pik chiqishi, ixtiyorsiz siydik 
ajralishi, tutqanoqlar bilan kecha(may)digan, tez-tez yuzaga kel(may)a- 
digan, xush yo'qolishi(siz) xurujlar(talvasalar) kuzatiladi. O 'zini bem or 
(emas) deb hisoblaydi.
3. Sezgi, idrok
Bem or ko'zlari (ichki nigoh bilan) bilan kuzatayotgan ko'rinishlarga 
aham iyat beradi, joylashgan o ‘rni(lari)ni k o'rsata ola(m ay)di, ular 
yorqin(em as), tirikday (tanasiz va shaffof) ko'rinadi, tovushlar chi- 
qara(may)di, gapira(may)di. Bemor ularni ko'pincha ertalab (kechquran, 
kunduzi, tunda) ko'radi. Bem or tashqari (ichkari)dan ovozlarni eshi- 
tadi, ular imperativ (maslahat beruvchi, do'stona, sharhlovchi) xarak- 
tergaega.
Bemor odatdagi hidlami qandaydirboshqacha, odatdan tashqari seza- 
yotganligiga aniqlaydi. U oddiy ovqatning o 'z ta ’m ini o'zgartirayotgan- 
ligini seza boshlaydi, ta ’m ni his qilishi ovqatlanishga bog'liq (emas).
Bemor terisida (qomi ichida, boshida) yot tanachalam i his etmoqda.
Atrofdagi narsalar bemorga o'zgargan (g'alati, o'ziga o'xshamagan, 
o'zidan uzoq (yaqin) masofada joylashgan) dek tuyulyapti.
Bem or vaqti-vaqti bilan o 'z tanasining katta (kichik) lashganligini 
his etadi. U shaxsiy fikr, hislarini begonaligini sezadi. O 'zi bilan sodir 
bo'layotgan hodisalami go'yoki tashqaridan kuzatadi.