A toshmatov, sh sh. Magzumova

4.Tafakkur
Bem or o'zida quyulib kelayotgan flkrlarni boshqarish qiyin bo'lgan 
holatni his etadi (to'satdan fikrlar buzilishi yuzaga keladi).
3 9

---

Bemomi noxush fikrlar (intilishlar, tushlar, xotiralar) bezovta qiladi, 
ulardan xalos boMishni istaydi, lekin uddasidan chiqa olmaydi. O lz irodasiga 
qarshi nim anidar qilish yoki'aytish haqida fikrlar paydo bo'ladi.
Bemor qorong‘ilik (balandlik, ochiqjoylar, chegaralangan makonlar, 
o ‘tkir buyum, o ‘lim, og'ir kasallik, yolg‘izlik) dan qo‘rqadilar. Ularda 
tumonat odamlar ichida noqulaylik hissi yuzaga keladi.
Bemorga uni kuzatishayotgandek tuyuladi. Uning sezishicha, hayoti 
xavf ostida (unga nisbatan til biriktirilgan), kim lardir unga t a ’sir 
qilm oqda. 0 ‘ylashicha, uni tunashm oqchi (zaharlashm oqchi, kvar- 
tirasiga egalik qilishm oqchi). Fikrlarni m asofadan o.‘qish (ulkan 
hokim iyat, buyuklik, o'lm aslik, katta boylik, katta ilmiy kashfiyotlar 
ixtiro qilish) kabi g'ayrioddiy qobiliyatlarga ega, o ‘zini g ‘ayritabiiy 
inson deb hisoblaydi.
Bemor xotini (eri)ni xiyonatkorlikda gumon qiladi. Uning sezishicha, 
atrofda kechayotgan barcha voqealar kimlar tom onidandir tashkillash- 
tirilgan, u doimo atrofdagilarning diqqat markazida, atrofdagilar uning 
barcha kamchiliklarini biladilar.
Bemor o'zini yomon harakatlar, jinoyatlar sodir etganlikda ayblaydi, 
o ‘zini m a’naviy majruh ekanligiga ishonadi.
Uning ishonishicha, og‘ir kasallik (davolab bo'lmaydigan yoki uyatli) 
kasallik bilan xastalangan, uning tanasida atrofdagilarning ko'ziga 
tashlanadigan majruhlik mavjud.
Uning o'ylashicha, notanish odam lar dushm anlik m aqsadida 
qarindoshlari (tanishlari) qiyofasiga kirib olishgan.
Bemor tuturuqsiz umumlashtirishlarga, natijasiz donishmandlikka 
moyil.
5. Intellekt, xotira
Bemor hozirgi sanani ayta olmaydi, kasalxonada qachondan buyon 
yotganligini, hozir qayerdaligini, nonushtaga nima iste’mol qilganligini 
so‘zlay ola(may)di, shifokor ismini eslay ola(may)di.
Arifmetik misollarni (uzoq vaqt mobaynida) hal qila ola(maydi), 
makol va topishmoqlaming ko‘chma m a’nosini tushuna(may)di, boshqa 
m amlakatlar nomini bil(may)adi.
Vaziyatli masalalar
1-masala
Bemor K., 32 yoshda, zavod ishchisi. Xarakteri bo'yicha jizzaki,
qaysar, m ijg‘ov (qo'limda yaracha chiqsa, darrov shifokorni oldiga
chopaman, ekzemamasmikin!). Anamnezida — ginekologik kasalligi tufayli
4 0

---

uzoq vaqt mutaxassislarda davolangan. Bir kuni, tashqi jinsiy a ’zolarirting
tasodifan ifloslanishi natijasida, bemorda sifilis bilan zararlanganligi haqida
fik r paydo b o ‘Idi. Butun tanasi bo У lab dg'riq, holsizlikni sezgan. Unga
tili parchalanayotgan, burni yiringlagandek, terisida qizil toshmalar paydo
bo ‘lib, ularni fa q a t «juda о ‘tkir ко ‘z>> bilan ко ‘rish m um kinday tuyuladi.
Venerik kasalliklar boyicha adabiyotlami o ‘qidi va о ‘zida sifilisning
barcha simptomlarini topdi. Venerolog-shifokor bemorni izchil tekshirib,
bu tashxisni umuman rad etdi. Shunda bemor о ‘zida «latent sifilis» bor
degan xulosaga keldi. Bu haqda do ‘stlarini «ularga yuqtirmaslik uchun»
ogohlantirdi. Eridan alohidalanib, о ‘zining kiyim va idishlarini soatlab
qaynata boshladi. Bemorga kasal emasligini tushuntirish hehuda. Bemor
о ‘zining «kasal ekanligiga», to'liq ishonadi va hayotini о ‘zini o'ldirish
bilan yakunlamoqchi.
Uning shubhalari asossiz ekanligi haqida shifokor va qarindosh-
larining barcha e ’tirozlariga bemor ishonmayapti, hatto ularning mo-