A. N. Valiyev, B. R. Haqberdiyev, N. X. Gulomova, Z. A. Boboyeva

l= H j+H 2+ l,3 d .
Bu yerda 
1,3d
ga shaybaning qalinligi 5, 
gaykaning balandligi 
H
va rezbaning gaykadan chiqib turadigan ehtiyot 
qismi faskasi bilan kiradi. Soddalashtirilgan boltli birikmada bolt 
rezbasi butun steijen bo‘yicha chiziladi, faskalar tasvirlanmaydi, bolt va 
biriktiriluvchi detallar orasidagi tirqish (zazor) ko‘rsatilmaydi.
>к
b )
'
Ж
< >
с )
6.2-rasm
Boltli birikm aning tarkibidagi detallam ing o ‘lcham larining shartli
harfli parametrlari 6.3-rasmda ko ‘rsatilgan.
86

---

Namunali chizma. 
Grafik vazifa sharti:
qalinliklari 
H =
50 
mm,
/7,=30 
m
bo‘lgan ikki detaining diametri d=24 
mm
li bo‘lgan bolt yordamida 
riktirilsin va uning ishchi chizmasi bajarilsin (6.4-rasm).
Ushbu boltli birikm aning ish chizmasi quyidagi bosqichlarda 
(jariladi.
1-bosqich.
Dastlab boltning param etrlari formulalar yordamida 
liq lan ad i: 
D = 2 d = 2 * 2 4 = 4 8
mm; h = 0 ,7 ^ = 0 ,7 x 2 4 = 1 6 ,8 mm; 
H, +H2 +
1,3 <7=50+30+1,3 x24=
=50+30+31,2=111,2 mm; 
c = 0 ,l5 d =
=0,15x24=3,6 mm. Keyin 
lyka va shaybaning o ‘lchamlari aniqlanadi: 
D=2d=2*24=4&
mm; 
0,8*/=0,8*24=19,2 mm; 
D s =2,2d=2,
2x24=52,8; 5=0,15d=0,15x24=3,6 
m. S o 'n g ra biriktiriladigan detalda bolt erkin k irishi uchun 
r~l,l87

---

Biriktirish detallarining o ‘lchamlari aniqlangandan keyin chizma 
qog‘ozida hoshiya chizig‘i (ramkasi) va asosiy yozuv o ‘mi chiziladi hamda 
biriktiriladigan detallaming simmetriya o ‘qlari va ko‘rinishlari bajariladi 
(6.3-rasm,