A. N. Valiyev, B. R. Haqberdiyev, N. X. Gulomova, Z. A. Boboyeva

«Bolt odatda biriktirilishi lozim bo ‘Igan qismlarda ochilgan teshikdan
в 'tkazilib, ulami birga ushlab turish uchun oxirigayka bilan mahkamlanadi.
17.18 shaklda ikki metal bo ‘laklari olti qirra kallakli bolt, olti qirra gayka
va shayba bilan biriktirilgani ко ‘rsatilgan. Agar birikuvchi qismlar yuzasi
oldida silliq bo ‘Isa, shayba shart emas.»3
Shakl 
17.17 - bolt, gayka va shayba 
Shakl 17.18 - Gaykaning
seksiyali bosh ко ‘rinishi.
Bolt va shaybaning qismli
Boltli birikmada biriktiriluvchi (ikki va undan ortiq) detallar bolt, 
gayka 
v a
shaybalar yordamida o‘zaro biriktiriladi (6.1-rasm). 6.1-rasm,
4 d a 
boltli birikmaning yaqqol tasviri, 
b
da esa ortogonal proyeksiyasi 
k o 'f i a t i l g a n . 
Boltli birikmalar o‘zining mustahkamligi bilan ajralib turadi.
Boltli birikmalar konstruksiyasi to ‘liq ko‘rsatilgan (6.1-rasm, 
b
), 
toddalashtirilgan (6.2-rasm, 
a),
shartli (6.2-rasm, 
b, c)
ko‘rinishlarda 
ehizilishi 
mumkin. Yig‘ish chizmalarida soddalashtirilgan turi chizilsa, 
•X tm atik 
chizmalarda shartli turi chiziladi. Qolgan hollarda, asosan, 
koiMtruksiyasi to‘liq ko‘rsatilgan turi chiziladi.
1 MM,Shah, B.C.Rana. «Engineering Drawing» - Indiya, 2007- Threaded Fasteners 427
pozitsiyasi
b
85

---

а)
Boltli birikmalarda boltning uzunligi 
I
biriktirilishi lozim bo‘lgan 
detallar 
H I
va 
H }
laming qalinliklariga bog‘liq bo‘lib, u quyidagicha 
aniqlanadi: