A. N. Valiyev, B. R. Haqberdiyev, N. X. Gulomova, Z. A. Boboyeva

b).
3-bosqich.
So‘nggi bosqichda vintli birikmaning zarur o'lchamlari 
qo‘yiladi, ya’ni biriktiriluvchi detallaming qalinliklari 
(H/
va 
H2)
va eni, 
vint diametri va uzunligi qo‘yiladi. Chiziq turlariga rioya qilingan holda 
chizma taxt qilinadi (6.13-rasm, c).
100

---

П 
lm
хфгт
ef* — С^*ё22ИЗЕЗ 
1<‘"-2ЭЕИП1 
\ , - ' ”'1Г?>тГГШ
Vintli birikma
Kafedra
1:1
Ш  
I 
U ttU r 1
TDPU
П-ЭОЭ
6.13-rasm
101

---

6.3-jadvalda vintli birikmaga oid variantlar berilgan. Talaba undan o ‘z 
variantini olib, yuqorida keltirilgan metodik tavsiyalar asosida mustaqil
ravishda vintli birikmaning ish chizmasini bajaradi.
6.3-jadval
Silindrik kallakli vintli birikma 
(GOST 1491-80)
Kallagi yumaloq vintli 
birikma 
(GOST 17437-80)
Variant,
№
1 2 3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15
Rezba diamet- 
ri, 
d
6
8
10
12
14
16
18
20
8
10
12
14
16
18
2 0
Biriktiriluvchi 
detal qalinligi, 
H,
8
12
14
18 20 2 4 26
30
8
12
14
18
20
24
26
Yarim yashirin kallakli vintli birikma 
(GOST 17474-80)
Yashirin kallakli vintli 
birikma 
(GOST 17475-80)
Variant,
№
16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Rezba diamet- 
ri, 
d
6
8
10
12
14
16
18
2 0
8
10
12
14
16
18
20
Biriktiriluvchi 
detal qalinligi, 
B -
8
12
14
18 20 24 26
30
8
12
14
18
20
24
26
Yuqoridagilardan tashqari talabalaming bilim, ko‘nikma va grafik 
savodxonligini rivojlantirish uchun 6.4-jadvalda boltli, shpilkali va 
vintli birikmalarga oid variantlar berilgan. Uning chizmasi qanday 
bajarilishiga oid namunali chizma 6.14 va 6.15-rasmlarda keltirilgan. 
Dastlab biriktiriluvchi detallar va ularda biriktirish detallari o'matiladigan 
rezbali (yoki rezbasiz) teshiklar, o ‘yiqlar ko‘rsatilgan (6.14-rasm, 
a).
So‘ngra biriktirish detallari bilan mustahkam biriktirilgan (6.14-rasm, 
b
). 
6.15-rasmda esa yuqoridagi chizmaning ikki ko‘rinishda tasviri berilgan. 
Bu yerda biriktirish detallarining chizmasini soddalashtirib chizishga 
ruxsat etiladi (6 .15-rasm).Talaba undan o ‘z variantini olib, yuqorida 
keltirilgan metodik tavsiyalar asosida mustaqil ravishda vintli birikma ish 
chizmasini bajaradi.
102

---

b)
6.14-rasm
103

---

6.4-jadval
V a r ia n t 1
Щщ■шшшшшл m