A. N. Valiyev, B. R. Haqberdiyev, N. X. Gulomova, Z. A. Boboyeva

b).
3-bosqich.
So‘nggi bosqichda shpilkali birikmaning zarur o‘lchamlari 
qo‘yiladi. Bu yerda jami beshta o ‘lcham b o ‘ladi, ya’ni biriktiriluvchi 
detallaming qalinliklari 
(Ht
va 
H,)
va eni, shpilka diametri va gaykadagi 
kalit (klyuch) o‘lchamlari qo‘yiladi. Chiziq turlariga rioya qilingan holda 
chizma taxt qilinadi (6.9-rasm, c).
6.2-jadvalda shpilkali birikmaga oid variantlar berilgan. Talaba undan 
0‘z 
variantini olib, yuqorida keltirilgan metodik tavsiyalar asosida mustaqil 
nvishda shpilkali birikma ish chizmasini bajaradi.
93

---

94
b)

---

mt ово ооо
Shpilkali birikma
Kafedra
TDPU
c)
6.9-rasm
95

---

6.2-jadval
Shpilkali birikma
№
d
n
m
с
№
d
n
m
с
№
d
n
m
с
1
16
45
55
2
11
30
25
70
2,5
21
24
22
50
2,5
2
20
28
50
2,5
12
24
28
75
2,5
22
16
22
40
2,5
3
30
30
70
2,5
13
24
25
45
2
23
20
24
40
2,5
4
20
20
56
2,5
14
20
26
50
2,5
24
30
30
50
2,5
5
24
24
70
2,5
15
30
30
70
2,5
25
20
25
45
2,5
6
30
35
80
2,5
16
30
35
70
2,5
26
24
22
50
2,5
7
20
25
50
2,5
17
24
24
55
2,5
27
30
26
60
2,5
8
16
22
48
2,5
18
20
20
40
2
28
16
20
40
2,5
9
20
38
50
2,5
19
20
25
45
2,5
29
20
20
40
2,5
10
20
25
50
2,5
20
30
26
50
2,5
30
30
25
60
2,5
6.3. Vintli va shurupli birikmalar
Vintli birikm alar.
Mashina va mexanizmlardagi yirik bo‘lmagan 
detallarni vint yordamida biriktirishga amaliyotda ko‘p duch kelamiz. 
Vintli birikmada biriktiriluvchi detallardan biriga silindrik ochiq teshik, 
ikkinchisiga rezba ochiladi. Yarim yumaloq, silindrik, yashirin va yarim 
yashirin kallakli vintli birikmalarda biriktiriluvchi detalga vint erkin kirishi 
uchun GOST 12876-96 ga muvofiq maxsus o ‘yiq va uning davomida 1,1 
o ‘lchamda silindrik teshik ochiladi. Biriktiriluvchi detallaming ochilgan 
silindrik teshik va rezbalari mos ravishda o ‘matiladi. So‘ngra vint silindrik 
teshikdan o'tkazilib, rezba ochilgan detalga burab kiritiladi va vint kallagi 
rezbasiz detalni siqib vintli birikma hosil bo‘ladi. Vintli birikmalarda 
m ustahkamlanadigan detallarda vintning kallagiga moslashtirilgan 
chuqurchalar ishlanadi.
6.10-rasmda vintli birikmaning yaqqol tasviri, 6.11-rasmda esa vintli 
birikmaning ko‘rinishlari ko‘rsatilgan.
Vintli birikm alarning konstruksiyasi to ‘liq k o ‘rsatilgan (6.11- 
rasm,