6-amaliy mashg’ulot. Mavzu: Xususiy vaziyatdagi tekisliklar Tekislikning o’zaro holati. Mashq’ulot rejasi

6.22. Shuruplar. Yog'och va plastmassa uchun mo'ljallangan vintlar (6.38-shakl) shuruplarning konstruksiyasi va olchamlari standart bilan belgilangan. Shuruplarning kallagi yarim yumaloq, yashirin, yarim yashirin, olti qirali va kvadrat shakllarda tayyorlanadi. Ularning kallagida burash uchun o'yiqlar mavjud bo'lib ular shlitsa deyiladi.
6.23. Shpilkalar. Shpilka silindrik sterjen bo'lib, uning ikkala uchiga rezba o'yilgan bo'ladi. Uning kalta rezbali uchi biriktiriluvchi detallarning biriga burab kiritiladi, ikkinchi uchiga gayka burab detal mustahkamlanadi (6.39-shakl).

6.38-shakl.	6.39-shakl.

Shpilkalardan konstruktiv nuqtai nazardan boltlarni ishlatish mumkin bolmaydigan joylarda foydalaniladi. Ularning ikkala uchiga ham yirik va mayda qadamli metrik rezbalar o'yilgan bo'lishi mumkin.
A va B aniqlik sinfidagi shpilkalar ikki xil ko'rinishda tayyorlanadi. A - rezbaning nominal diametri va rezbasiz (silliq) sterjen qismining diametri bir xil (6.39-shakl, a), B -rezbasining nominal diametri dan katta (6.39-shakl, b) bo'ladi.
Shpilkaning burab kiritiladigan l₁ qismining uzunligi uning qanday materialdan tayyorlangan uyaga burab kiritilishiga bog'liq. Kiritiladigan rezbali uya qattiq materialda o'yilgan bo'lsa, l=d va l=l,25d, yumshoq materialga kiritiladigan bo'lsa l=l,6d va l =2,5d qilib tayyorlanadi. Shpilkaning uzunligi l ga shpilka uzunligiga l₁ kirmaydi. Shpilkaga kiydirib mustshkamlanadigan detaining qalinligi H₁ ga bog'liq bo'ladi, yani l =H₁+l,3d ga teng qilib olinadi.
6.24. Shpilka uyasi. Shpilka burab kiritiladigan rezbali teshik (chuqurcha) shpilka uyasi deyiladi (6.40-shakl). Uya avval parma bilan rezba diametrining ichki diametriga, ya'ni d₁=0,85d ga teng qilib o'yiladi. Uyaning tubidagi konus parma uchidagi konus izi bo'lib, u 120° ga teng. Keyin bu uyaga metchik yordamida rezba o'yiladi (6.41-shakl).