4-mavzu. Nerv tizimining umumiy fiziologiyasi yosh хususiyatlari. Reja

Orqa miyaning tuzilishi. Orqa miya uzun tasma shaklida bo’lib, uning uzunligi voyaga yetgan odamlarda 45 sm.gacha yetadi. Yuqoridan uzunchoq miyaga tutashgan bo’lib, pastdan 1-1 bel segmentlarigacha yetib boradi, u toraya boradi va konus shaklidagi oxirgi iplar bilan tamom bo’ladi.
Orqa miyaning qo’l va oyoqlarga nervlar bo’linadigan joyida bo’yin va bel yo’g’onliklari mavjud. Orqa miyaning markazidan bosh miyada ham davom etuvchi kanal o’tadi. Orqa miya ikkita egat bilan (oldingi va keyingi) chap va o’ngbo’limlarga bo’linadi.
Orqa miya ko’ndalang kesilganida undagi tor markaziy kanal ko’kimtir modda bilan o’ralganligi ko’rinadi va ular oldingi va keyingi shoxlarni hosil qiladi.
8-rasm. Orqa miyaning ikki sigmenti.
1-orqa miya nervining oldingi shoxi; 2- orqa miya nervi; 3-umurtqalar ora bog’; 4-keyingi shox; 5-kulrang modda; 6- orqa miyaning oq moddasi
Orqa miyaning funksiyalari. Orqa miya organizmning murakkab harakat reaksiyalarini bajarishda ishtirok etadi. Bu orqa miyaning reflektor funksiyasidir. Orqa miyaning kulrang moddasida juda ko’plab harakat reaksiyalarining reflektor yo’llari tutashadilar. Orqa miyaning bu funksiyasiga tizza refleksi misol bo’ladi. Sog’lom bolalar hayotining birinchi yilida refleks doimo yuzaga kelsada, u unchalik aniq namoyon bo’lmaydi.Orqa miya bosh miya nervlari bilan innervasiya qilinuvchi bosh muskullaridan tashqari barcha skelet muskullarini innervasiya qiladi.
Orqa miya, o’tkazuvchanlik funksiyasini ham bajaradi. Orqangi ildizlardan orqa miyaga tushuvchi markazga intiluvchi nerv impulslari orqa miyaning o’tkazuvchi yo’llari orqali yuqorida yotuvchi bosh miyaning boshqa bo’limlariga o’tkaziladi. O’z navbatida markaziy asab tizimida yuqorida yotuvchi bo’limlaridan orqa miya ham skelet muskullari va ichki organlar faoliyatini o’zgartirishi mumkin bo’lgan impulslarni oladi.

Miya vaznining yoshga qarab o’zgarishi.

Yosh	Miyaning vazni, g	Yosh	Miyani vazni, g
Yangi tug’ilgan bola	400	13 yosh	1300
1 yosh	800	15 yosh	1350
3 yosh	1170	18 yosh	1380
7 yosh	1250	Voyaga yetgan odam	1400