1-mavzu: O’qituvchining nutqiy kompetensiyasini rivojlantirish fanining maqsad va vazifalari

 
2. 
Nutq madaniyatini pedagogikadan ham ayro holda tasavvur etib bo‘lmaydi.
 
Nutq malakalari ta’lim va tarbiya jarayonlarida shakllantiriladi. Dunyo 
tilshunosligida tildan to‘g‘ri va mahorat bilan foy dalanish qoidalarini o‘rgatish, 
ya’ni madaniy nutq tuzish yo‘llarini ko‘rsatish bilan shug‘ullanadigan soha til 
didaktikasi yoki lingvodidaktika nomi bilan ham yuritiladiki, bunda nutq, 
madaniyati va pedagogikaning bir qismi bo‘lgan didaktika o‘rtasidagi zich aloqa 
yaqqol namoyon bo‘ladi.
Nutq madaniyati ayni paytda o‘z mohiyatiga ko‘ra psixologiya, estetika, 
etika, sotsiologiya, madaniyatshunoslik, adabiyotshunoslik va boshqa bir qator 
ijtimoiy-gumanitar fanlar bilan ham uzviy bog‘liqdir. 
Inson jamiyatning ichida yashaydi, faoliyat ko‘rsatadi, boshqalar bilan 
muloqot qiladi. Bu muloqot, albatta, nutq orqali amalga oshadi va jamiyat 
a’zosining nutqi ayni jamiyat tomonidan baholanadi. Jamiyat a’zosining nutqi 
shu jamiyatda qaror topgan milliy ruhiyat, nafosat, axloq, ijtimoiy munosabat, 
madaniyat, tarbiya, urf-odat, idrok tamoillari va qoidalariga aslo zid kelmasligi 
lozim. Bu tamallar va qoidalar esa mazkur nolingvistik ijtimoiy fanlar tomonidan 
turli nuqtai nazarlardan o‘rganiladi. To‘g‘ri va ta’sirchan nutq tuzishda ayni 
qoidalar hisobga olinmas ekan, ularga amal qilinmas ekan, maqsadga erishib 
bo‘lmaydi. 
Nutq madaniyatidagi bosh masala, aytib o‘tilganiday, til dan maqsadga 
muvofiq foydalanishdir, demak, tilni qo‘llashning real ijtimoiy jarayonlarini 
tahlil qilish bu sohaning muhim yo‘nalishlaridan biridir. Bu o‘rinda nutq 
madaniyatining sotsiologiya bilan to‘g‘ridai-to‘g‘ri aloqadorligi aniq ko‘rinadi. 
 
Nazorat savollari: 
1. Nutq madaniyati qanday fanlar bilan aloqador? 
2. Nutq madaniyatining psixologiya bilan aloqasini qanday tushunasiz?