1-Мавзу: “Электрон бизнес асослари” фанининг предмети ва билиш усуллари (2 соат)

Tekinlik tamoyili. Agarda xizmatning qiymati oshsa (to’liqlik tamoyiliga ko’ra), narxi esa qancha qimmatli bo’lsa, shuncha kamaysa (narxni teskari shakllantirish tamoyiliga ko’ra), ma’lum xulosa qilish mumkin. Eng qimmat xizmatlar (jumladan servis xizmatlari) manfaatdor xaridorlarga tekinga taqdim etilishi kerak. Masalan, Microsoft Internet foydalanuvchilariga “Internet Explorer”ni tekin taqdim etdi. Qual.com kompaniyasi esa “Eudora” elektron pochtasini amal qilish dasturini yaratib, uni ham bepul taqdim etdi.
Kompaniya butun jahondagi foydalanuvchilarni aynan “Windows-XP” ularning dolzarb va yagona mantiqiy ehtiyoji ekanligiga ishontira oldi. Natijada “Windows-XP” foydalanuvchilarining soni bugungi kunda jahonda yuz million kishidan oshib ketdi. Tabiiyki, ular “Windows-XP” asosida ishlab chiqiladigan har qaysi ilovalarning salohiyatli foydalanuvchilari hisoblanadilar. Bular o’yinli va multimedia dasturlari, matnni loyihalashtirish tizimlari, buxgalteriya hisobi va boshqalar bo’lishi mumkin. Mutaxassislarning prognoziga ko’ra, “Windows-XP” va uning modifikatsiyalari foydalanuvchilarining bir yarim yildan so’ng ikki barobar o’sadi. Xuddi shunday mazkur platformalarga ilovalarga salohiyatli ehtiyoj o’sadi.
Shunday qilib, Internet-iqtisodiyotda tovarlar va xizmatlar bozorlari u yoki bu tovar, u yoki bu xizmatga albatta ega bo’lishning sub’ektiv zarurligini ishonarli isbot qilish asosida shakllantiriladi.
Mansublik tamoyili. Ushbu tamoyilning mohiyati shundan iboratki, xaridorlarning biron-bir Internet-kompaniyaga mansubligi bir vaqtning o’zida Tarmoqqa va tarmoq platformalariga ham sodiqlikda namoyon bo’ladi. Ya’ni, muvaffaqiyatli faoliyat ko’rsatayotgan Internet-kompaniyalarning ishlab chiqariladigan mahsulotni muntazam takomillashtirishga an’anaviy e’tibori umuman Tarmoqni rivojlantirishga e’tiborga aylanadi. Agarda an’anaviy iqtisodiyotda har bir fuqaroning hayoti sifat darajasi milliy iqtisodiyot amal qilishi samaradorligiga ko’p jihatdan bog’lik bo’lsa, Tarmoqda esa buning aksi. Tarmoqda ishlaydigan fuqaroning farovonligi Tarmoqni rivojlanish darajasi bilan belgilanadi. Demak, har bir fuqaro uchun eng yuqori turmush darajasini ta’minlash maqsadida Tarmoqni kengaytirish hamda takomillashtirishga harakat qilish kerak.