1. Ҳар бир инсон бевосита ёки эркин сайланган вакиллар воситаси орқали ўз мамлакатини бошқаришда қатнашиш ҳуқуқига эга

3. Мехнат таътили олиш ҳуқуқи масаласида халқаро ҳуқуқий ҳужжатларда қандай нормалар белгиланган?
Иқтисодий, ижтимоий ва маданий ҳуқуқлар тўғрисидаги Халқаро пактнинг 7-моддасида келтирилган қоидага кўра:
“Ушбу Пактда иштирок этувчи давлатлар ҳар бир кишининг адолатли ва қулай шарт-шароитга эга бўлган меҳнат қилиш ҳуқуқини, жумладан, қуйидагиларни тан олади:..... дам олиш, бўш вақт имкониятининг бўлиши ва оқилона чекланган иш вақти ҳамда ҳақ тўланадиган таътил, шунингдек байрам кунлари учун ҳақ³²”.


4. Мехнат таътили олиш ҳуқуқи масаласида минтақавий ҳуқуқий ҳужжатларда қандай нормалар белгиланган?

5. Мехнат таътили олиш ҳуқуқи масаласида миллий ҳуқуқий ҳужжатларда қандай нормалар белгиланган?

6. Инсоннинг дам олиш ҳуқуқларини бузганлик учун қандай маъмурий ва жиноий жавобгарлик белгиланган?

25-МОДДА
1. Ҳар бир инсон ўзининг ҳамда оиласининг саломатлиги ва фаровонлигини таъминлаш учун зарур бўлган турмуш даражасига эга бўлиш, жумладан кийим-кечак, озиқ-овқат, тиббий хизмат ва зарур ижтимоий хизматга эга бўлишга ҳамда ишсизлик, касаллик, ногиронлик, бевалик, қарилик ёки унга боғлиқ бўлмаган шароитларга кўра тирикчилик учун маблағ бўлмай қолган бошқа ҳолларда таъминланиш ҳуқуқига эга.
2. Оналик ва болалик алоҳида ғамхурлик ва ёрдам ҳуқуқини беради. Барча болалар, никоҳда ёки никоҳсиз туғилишидан қатъи назар, бир хил ижтимоий ҳимоядан фойдаланиши керак.

1. Ишсизлик вақтида таъминот олиш тушунчаси?

Ўзбекистон Республикаси “Аҳоли бандлиги тўғрисида”ги Қонунида ишсизлик нафақаси тушунчасига қуйидаги таъриф келтирилади.
ишсизлик нафақаси — ишсиз шахсларни давлат томонидан кафолатланган тарзда пул шаклида қўллаб-қувватлаш тури;
Ишсизлик нафақаси — ЎзРда ишидан, ишидаги даромадидан маҳрум бўлиб қолган фуқароларга қонунда кўзда тутилган тартибда ва миқдорда, даврий равишда бериладиган пуллик ёрдам; ишсиз шахсларга моддий кафолатларнинг асосий тури. 16 ёшдан бошлаб то пенсия б-н таъминланиш ҳуқуқига эга бўлган ёшдаги; ишга ва иш ҳақига (меҳнат даромадига) эга бўлмаган; иш қидирувчи шахс сифатида маҳаллий меҳнат органида рўйхатга олинган; меҳнат қилишга, касбга тайёрлаш ва қайта тайёрлашдан ўтишга, малакасини оширишга тайёр турган, меҳнатга қобилиятли шахслар ишсиз деб эътироф этилади.
2. Оналик ва болаликнинг ҳимояланиши тушунчаси қандай таърифланади?

3. Оналик ва болалик ҳуқуқларининг ҳимояланиши масаласида қандай халқаро ҳуқуқий кафолатлар белгиланган?

2. 1989 йил Бирлашган миллатлар ташкилоти томонидан қабул қабул қилинган Бола ҳуқуқлари тўғрисида Конвенциянинг 5 моддасида таъкидланади:
“Иштирокчи-давлатлар ота-оналарнинг, шунингдек, катта оила ёки жамият аъзоларининг маҳаллий урф-одатлар, васийлар ёки бола учун қонуний жавобгар бўлган бошқа шахслар томонидан назарда тутилган масъулияти, ҳуқуқ ва мажбуриятларини ҳурмат қиладилар. ушбу Конвентсияда эътироф этилган ҳуқуқлардан фойдаланиш ва буни боланинг ривожланаётган қобилиятларига мувофиқ амалга ошириш.”
3. 18.12.1979 йилда қабул қилинган “Хотин-қизларни камситишнинг барча шаклларига барҳам бериш тўғрисида”ги Конвенциянинг 5-моддаси 2-қисмида b) болалар манфаатлари барча ҳолларда устун туришини назарда тутиб, оилавий тарбия ўз ичига оналикни ижтимоий вазифа сифатида тўғри англаши ҳамда эркак ва аёлларнинг ўз болалари табияси ва камолоти учун умумий жавобгарлиги эътироф этилиши қамраб олинишини таъминлаш.
4. Болалар меҳнатининг оғир шаклларини тақиқлаш ва йўқ қилишга доир шошилинч чора-тадбирлар тўғрисида 182-сон Конвенция. Қабул қилинган санаси 17.06.1999 й., кучга кириш санаси 24.06.2009 й. ва бошқаларни мисол қилиб келтиришимиз мумкин.
4. Оналик ва болалик ҳуқуқларининг ҳимояланиши масаласида қандай минтақавий ҳуқуқий кафолатлар белгиланган?
5. Оналик ва болалик ҳуқуқларининг ҳимояланиши масаласида қандай миллий ҳуқуқий кафолатлар белгиланган?
Оналик ва болаликни муҳофаза қилиш, аёллар манфаатларини ҳимоя қилишга доир норматив-ҳуқуқий ҳужжатларда оналик ва болаликнинг давлат мухофазасида эканлиги алоҳида таъкидланади. Жумладан, оналик ва болаликнинг ҳимояланиши қуийдаши ҳужжатларда алоҳида таъкидланади.
1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 65-моддаси: “Фарзандлар ота-оналарнинг насл-насабидан ва фуқаролик ҳолатидан қатъи назар, қонун олдида тенгдирлар.
Оналик ва болалик давлат томонидан муҳофаза қилинади.”
8. Ўзбекистон Республикасининг Оила кодекси
Қабул қилинган санаси 30.04.1998 й., кучга кириш санаси 01.09.1998 й.
11. Ўзбекистон Республикасида ёшларга оид давлат сиёсатининг асослари тўғрисида
19. Бола ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида
Ўзбекистон Республикасининг Қонуни №ЎРҚ-139. Қабул қилинган санаси 07.01.2008 й., Кучга кириш санаси 08.01.2008 й.

6. Инсоннинг Оналик ва болалик ҳуқуқларини бузганлик учун қандай маъмурий ва жиноий жавобгарлик белгиланган?

1^ https://qomus.info/encyclopedia/cat-v/vakillik-uz//

2^ Ҳ.Р. Рахмонқулов, Юридик атамалар изоҳли луғати. //Т.: “Шарқ” нашриёт-матбаа акциядорлк компанияси. 2003. – Б.98.

3^ https://lex.uz/uz/docs/6145972//

4^ https://lex.uz/docs/4386848//

5^ https://lex.uz/docs/4386848

6^ https://cis.minsk.by/page/11326

7^ https://constitution.uz/uz/clause/index

8^ https://constitution.uz/uz/clause/index

9^ https://lex.uz/docs/4386848

10^ https://sud.uz/1810-2/

11^ https://sud.uz/1810-2/

12^ https://qomus.info/encyclopedia/cat-i/iqtisodiy-huquq-va-erkinliklar-uz/

13^ Ҳ.Р. Рахмонқулов, Юридик атамалар изоҳли луғати. //Т.: “Шарқ” нашриёт-матбаа акциядорлк компанияси. 2003. – Б.180.

14^ Ҳ.Р. Рахмонқулов, Юридик атамалар изоҳли луғати. //Т.: “Шарқ” нашриёт-матбаа акциядорлк компанияси. 2003. – Б.160.

15^ https://pravacheloveka.uz/uz/menu/ekonomicheskie-sotsialnye-i-kulturnye-prava

16^ https://culturalrights.net/en/principal.php?c=1

17^ https://cis.minsk.by/page/11326//

18^ https://lex.uz/dictionary?word=МЕҲНАТ%20ҚИЛИШ%20ҲУҚУҚИ

19^ https://lex.uz/dictionary?word=ИШСИЗЛИКДАН%20ҲИМОЯЛАНИШ%20ҲУҚУҚИ

20^ https://lex.uz/docs/2736286

21^ https://qomus.info/encyclopedia/cat-k/kasaba-uyushmalari-uz/

22^ https://lex.uz/docs/4631281

23^ https://lex.uz/docs/2686000

24^ https://lex.uz/docs/-3462412

25^ https://cis.minsk.by/reestrv2/doc/451#text

26^ https://lex.uz/acts/142859

27^ https://qomus.info/encyclopedia/cat-k/kasaba-uyushmalari-uz/

28^ https://lex.uz/docs/97664

29^ https://lex.uz/docs/111453#262383

30^ https://qomus.info/encyclopedia/cat-d/dam-olish-uz/

31^ https://uz.wikipedia.org/wiki/Dam_olish_huquqi

32^ https://lex.uz/docs/2686000