Xarid markazining roli Marketing kommunikatsiyasi strategiyasining bu turlari qanday qilib kommunikatsiyalar oilaviy qaror qilish qismi ichida juda asosiy o‘rinlarga yo‘naltirilishiga misol bo‘ladi. Bular harid qilish markazi sifatida tanilgan va markazning har bir a’zosi rolining har xil turlarini namoyish etishlari mumkin.
Bu rollar:
Haridga mas’ul kishining saqollar kaliti kimning roli bu tashabbus qilish, ta’sir etish va qondirish (ishontirish) bilan bog‘liq va turizm va mehmonxona sanoatlarining oilaviy qaror qiluvchi strukturasidagi o‘yinda dinamikani tushunib yetishda tarafdor bo‘lganda marketing kommunikatsiyalarining rivojlanishi va yetkazib berilishini ma’lum qiladigan muhim omillar hisoblanadi.
Qaror va harid tasnifi – Qachon? Iste’molchi turizm va mehmondo‘stlik (xona) xizmatlarining sotib olish murojaatida iste’mol siklini amalga oshiradi. Bu xizmatlarning ba’zilari boshqalariga qaraganda ancha tez harid qilinadi va narx-navo va vaqtinchalik majburiyat (bosim) iste’molchidlar uchun muhim aniqlash omiliga aylanadi. Agar biror kishi talab qilinayotgan to‘liq stavkali ish bilan va ijtimoiy hayot bilan bilan band bo‘lsa, ular o‘zlari yashab turgan hududdagi mehmonxona xizmatlari ta’minotchisining foydasidan olib yeb-ichishni xohlaydiganga o‘xshab qoladi. Aniqki, qisqa tanaffus va ayniqsa uzoq ta’til kechki sayrga qaraganda kamroq iste’mol qilinadi. Ko‘pincha vaqtning mutanosibligi tufayli ishtirokchining bahosi ham talab etiladi (zarur bo‘ladi)..Vaqt va daromad o‘rtasidagi bu dinamik tizim va mehmonxona harid qarorlarini tushunish eng muhimdir. Qo‘shma Qirollikda (Buyuk Britaniya) masalan, olingan asosiy davr iyun va sentyabr oylari o‘rtasidagi yoz oylari olingan ta’til mobaynidagi asosiy davrdir. Lein odamlar fevral va yanvarda Kristmes maslidan keyingi sovuq qish oylari mobaynida o‘zlarining dam olishini rejalashtirishni boshlaydi. Bu tez sur’atda o‘zgarib bormoqda, biroq ko‘pchilik turistik tashkilotlar o‘zlarining harid qarorlarini oxirgi daqiqagacha ertami-kech sikl mobaynida buyurtirish maqsadida odamlar uchun moyillik (xohish) borligini qayd etib qo‘yishgan. Bu turizm sanoati narx strukturasiga o‘z ta’sirini berdi, chunki tur-operatorlar mijozlardan tushgan oldindan qilingan buyurtma bo‘yicha asoslangan ko‘plab mehmonxona xonalari va parvoz joylarini vaqtni o‘tkazmasdan oldindan buyurtmalar qilib qo‘yishi mumkin. Tur-operatorlar o‘zlarining biznes modelini ancha mos va ma’qul narxlar belgilashib o‘zgartirib yuborishgan. Avvallari odamlar dam olishlari uchun ular kutgandan ko‘ra oldinroq va ko‘proq to‘lov qilib buyurtma qilishgan chunki, chunki tur-operatorlar yaroqsizlikdan qochish maqsadida oxirgi daqiqada sotilmagan ta’tilni chegirma bilan sotishlariga to‘g‘ri kelardi. Endi esa, har holda iste’molchilar uzoqroq vaqtga ko‘proq to‘lov bilan buyurtma qilishmoqda. Kompaniyalar sizlarning mijozlaringiz o‘zlarining dam olishlari vositalari uchun o‘ylayotgan rejalarini oldindan bilib, o‘rganib o‘zlarining mahsulotlari haqida ularga eslatishadi va iste’molchilarni jalb eta oladilar. Mehmonxona kompaniyalari yanvar va fevral Kristmes faslidan keyingi davrda (Shimoliy yarimsharda) kamroq holatda band bo‘lishadi va ko‘pincha talabni stimullashtirish maqsadida savdo tashviqotlarini tanishtirib, tungi yotoqlarning narxini tushurishga harakat qiladilar. Iste’molchilar uzoq qish mavsumi mobaynida ularga yordam berish uchun kelishuvni rad etishdan tavakkaliga harakat qiladilar, ya’ni yoz faslida o‘zlarining asosiy ta’til shartidagi qaror qilish tartibiga unchalik ta’sir qilmaydigan holda tavakkal qilishadi.
Organizatsiya (tashkilot) mijozlarni o‘zlarining sotuv ma’lumotlari orqali tekshiruvdan o‘tkazib mahsulot va xizmatlarni sotib olish paytida ko‘p tushuntirish ishlari olib boradilar biroq iste’molchilar ma’lumotlar izlashganida sotib olish uchun qaror qilishda ularning qarorlariga nimalar ta’sir qilishini ishlab chiqish ancha mushkul va demak kommunikatsiya strategiyasi orqali marketing xabarlarining yetkazish vaqtini belgilash ayniqsa u katta va qimmat kompaniya bo‘lsa ham haddan tashqari muhim hisoblanadi.
