“ Ўзбекистоннинг тарақҚиёт стратегияси: фуқоролик жамияти ” фанидан

7-мавзу:ДАВЛАТ ҲОКИМИЯТИ ВА МАҲАЛЛИЙ ҲОКИМИЯТ БОШҚАРУВИНИ ДЕМОКРАТЛАШТИРИШ. (2 соат)
РЕЖА:
1.Ўзбекистон Республикаси марказий давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари.
2.Ўзбекистонда давлат ҳокимияти ва боснқарувини демократлаштириш жараёни.
3.Давлат ҳокимияти ва бошқарувини демократлаштириш ислоҳотларининг янада чуқурлашуви.
4.Маҳаллий давлат ҳокимиятининг шаклланиши ва ривожланиши.
5.Маҳаллий давлат ҳокимияти органлари ташкилий-ҳуқуқий асосларининг демократлашуви.
6.Маҳаллий давлат ҳокимияти органларини демократиялаш истиқболлари.

Ўзбекистонда фуқаролик жамияти ва ҳуқуқий давлат қуриш асосий стратегик пировард мақсад сифатида эълон қилиниши натижасида мамлакат ижтимоий-сиёсий ва иқтисодий ҳаётида туб ўзгаришиарни амалга оширишга доир ислоҳотлар янада чуқурлашди. Айниқса, ислоҳотларнинг ўзагини ташкил этган давлат ҳокимияти ва бошқарувини демократлаштириш жараёнларини амалга оширишга устувор йўналиш сифатида муҳим эътибор бера бошланди. Зеро, ривожланган мамлакатлар тажрибаси давлатни ўзини демократлаштирмасдан туриб фуқаролик жамияти қуришнинг асло мумкин эмаслигини исботлаб берди.

Ўзбекистонда давлат бошқарувиижрочилик фаолияти юритиш хусусиятига эга бўлган давлат ҳокимияти фаолиятини амалга оширишнинг ягона кўринишидир. Бундай бошқарув биринчи галда, қонунлар, Президент фармонлари, қарор ва фармойишларини ҳаётга жорий этишга қаратилган. Давлат бошқаруви хўжалик, ижтимоий-маданий ва маъмурий-сиёсий соҳаларга раҳбарлик қилиш жараёнида амалга оширилади. Давлат ҳокимияти органлари ва бошқарувини номарказлаштириш ислоҳотлари соҳасидаги туб ўзгаришлар 2004-йилдан бошланди. Бунда асосан «марказ — ҳудудлар», «давлат — хусусий тармоқ», «давлат фуқаролик жамияти» муносабатларида кўпроқ горизонтал ўзаро муносабатлар аҳамиятини ошириш, қуйи органларга нисбатан мустақиллик беришга доир ваколатлар берила бошланди.
2001-2010-йиллар ичида мамлакатда давлат ҳокимияти ва бошқарувини демократлаштириш соҳасида амалга оширилган ислоҳотлар ўта муҳим бир мақсад ҳокимиятлар бўлиниши конституциявий принципини ҳаётга изчил татбиқ этиш, ҳокимиятлар ўртасида ўзаро тийиб туриш ва манфаатлар мувозанатининг самарали тизимини шакллантириш, марказда ва жойларда қонун чиқарувчи ва вакиллик ҳокимиятининг ваколатлари ҳамда назорат вазифаларининг ролини кучайтириш, суд тизимини либераллаштириш ва унинг мустақиллигини таъминлаш бўйича ғоят долзарб чора-тадбирлар кўришга қаратилди.
Конституциянинг ХХI бобида (Маҳаллий давлат ҳокимияти асослари) маҳаллий давлат ҳокимиятининг фаолият юритиш принциплари ҳамда тегишли ҳудуднинг барча соҳаларини ривожлантиришда бу органларнинг жамият ва давлат бошқарувидаги ўрни аниқ белгилаб берилди. Вилоятлар, туманлар ва шаҳарларда (туманга бўйсунадиган шаҳарлардан, шунингдек шаҳар таркибига кирувчи туманлардан ташқари) халқ депутатлари Кенгашлари давлат ҳокимиятининг маҳаллий вакиллик органлари, деб белгиланди.
Демократик ислоҳотларни чуқурлаштириш ва мамлакатни модернизация қилишда Олий Мажлис, сиёсий партияларнинг ролини янада кучайтириш. «Электрон ҳукумат» тизимини такомиллаштириш, давлат хизматлари кўрсатишнинг самараси, сифатини юксалтириш ва бу хизматдан аҳоли ҳамда тадбиркорлик субъектлари томонидан фойдаланиш имкониятини ошириш.