7-Мавзу. Даромад самараси ва алмаштириш самараси

7-Мавзу. Даромад самараси ва алмаштириш самараси

• 1. “Даромад-истеъмол” чизиғи ва унинг таҳлили.
• 2. “Нарх-истеъмол” чизиғи ва унинг таҳлили.
• 3. Нормал ва паст категорияли товарлар учун даромад ва алмаштириш самараси.

Даромаднинг ўзгариши бюджет чизиғини параллел равишда силжишига олиб келади, нима учун деганда, нархлар нисбати ўзгармайди. Даромад ошганда, бюджет чизиғи ўнгга-юқорига силжийди, камайганда пастга-чапга силжийди. Реал даромаднинг ўсиши натижасида бюджет чизиғи А1,А2,А3,....Аn ҳолатларга кетма-кет силжийди

• A5

• A4

• A3

• A2

• A1

• X2

• X1

• W

• E5

• E4

• U5

• E3

• U4

• U3

• E2

• U2

• E1

• U1

• “Даромад-истеъмол”
• чизиғи

Немис олими Эрнст Энгель (1821-1896) биринчи бўлиб даромад ўзгаришининг истеъмол таркибига таъсирини тадқиқ қилган. Товарлар таркибининг даромадга нисбатан ўзгаришини ифодаловчи чизиқлар, Энгель эгри чизиқлари дейилади.

• Q3

• Q

• Q2

• Q1

• R

Энди даромадни ўзгармас, деб қараймиз ва неъматлардан биттасини, масалан, Х1 неъматнинг нархини ўзгарувчан деб қараймиз. Фараз қилайлик, Х1 неъматнинг нархи Р кетма-кет камайиб бормоқда, яъни Р>Р1>Р2>Р3 ва ҳоказо. Графикда нархнинг бундай ўзгариши, бюджет чизиғининг АВ ҳолатдан АВ1, АВ2 ва АВ3 ҳолатларга силжитади.

• X1

• D

• X2

• A

• E

• E3

• E2

• E1

• U4

• U3

• U1

• U2

• X1

• B

• B3

• B2

• B1

• “Нарх-истеъмол” чизиғи