“ Ўзбекистоннинг тарақҚиёт стратегияси: фуқоролик жамияти ” фанидан

Бозор иқтисодиётига ўтиш йўллари. Ўтган замонда «жаҳон социалистик тизимига» кирган мамлакатлар тажрибаси маъмурий-буйруқбозлик тизимидан бозор иқтисодиётига ўтишнинг учта асосий йўлини намоён этди: биринчи (тарихан ҳийла эрта) — бозор институтларини аста-секин шакллантирадиган эволюциявий (тадрижий) йўл (Хитой, Ўзбекистон, қандайдир жиҳатдан Венгрия); иккинчи — «шок терапияси» бўлиб, у ёки бу даражада Россияда, марказий ва Шарқий Европанинг кўпчилик мамлакатларида (классик. шаклда Польшада) қўлланди; учинчи — инқилобий йўл. Бу йўл ХХ асрдан бошлаб бир неча мамлакатларда ўз ифодасини топди. Лекин, бу йўлнинг охир-оқибати тоталитар жамият қуриш бўлганлиги учун ўтиш йўли сифатида ўз аҳамиятини йўқотиб бормоқда.
Ўзбекистонда бозор иқтисодиётига ўтиш стратегияси ўзига хос тарихий ривожланиш шароитлари ва мамлакатдаги ижтимоий-иқтисодий муҳитни эътиборга олган ҳолда ишлаб чиқилди. Мустақилликнинг дастлабки давридан бошлаб собиқ тоталитар тузумдан мерос бўлиб қолган ўткир муаммолар бартараф этишга киришилди. Ўтмишдан қуйидаги муаммолар қолган эди: бир томонлама иқтисодиёт; ишлаб чиқарувчи кучларни ривожлантириш, баҳоларни белгилаш, бой табиий ва минерал-хомашёвий ресурслардан фойдаланиш тузилмаларининг мустамлакачилик сиёсати остида қолганлиги. Ана шундай шароитларда маъмурий-буйруқбозлик тизимига барҳам бериш ва бозор иқтисодиётига ўтиш, жаҳон иқтисодий интеграциясига кириш концепцияларини ишлаб чиқишга киришилган эди.
Мамлакатимизнинг биринчи Президенти И.А.Каримов ўтиш даври босқичларини тавсифлар экан, қуйидаги фикрларни билдиради: «Ўтган даврда амалга оширган барча ишларимизни баҳолар эканмиз, бугунги Ўзбекистоннинг шаклланишидаги икки босқични алоҳида ажратиб кўрсатиш учун барча асосларимиз бор:
1991 -йилдан 2000-йилгача бўлган муддатни ўз ичига оладиган биринчи босқич — ўтиш даври ва миллий давлатчилик асосларини шакллантириш билан боғлиқ биринчи галдаги ислоҳот ва ўзгаришлар даври.
Иқтисодиётимизни барқарор ривожлантириш, сиёсий ҳаётимизни, қонунчилик, суд-ҳуқуқ тизими ва ижтимоий-гуманитар соҳаларни изчил ислоҳ қилиш, аҳоли турмуш даражасини мунтазам ошириб боришни таъминлашда 2001-йилдан 2010-йилгача бўлган муддатни ўз ичига олган иккинчи босқич — мамлакатимизни фаол демократик янгилаш, ислоҳ этиш ва модернизация қилиш даври ғоят муҳим аҳамият касб этди.