“ Ўзбекистоннинг тарақҚиёт стратегияси: фуқоролик жамияти ” фанидан

8-мавзу: ФУҚАРОЛИК ЖАМИЯТИ ИНСТИТУТЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ВА РИВОЖЛАНТИРИШ. (4 соат)
РЕЖА:
1.Фуқаролик жамияти институтлари тушунчаси ҳамда унинг маъно ва мазмуни.
2.Ўзбекистонда фуқаролик жамияти институтларининг демократлашув жараёнига таъсири.
3.Фуқаролик жамияти институтлари ташкилий-ҳуқуқий асосларининг ривожланиши ва истиқболлари.

Ҳозирги замон ривожланган мамлакатлар сиёсатшунос олимларининг фуқаролик жамияти тўғрисидаги назарий қарашлари бир тизимга келтирилса, у ҳолда фуқаролик жамияти бу:

• 
  биринчидан, жамият ҳаёти фаолиятининг иқтисодий, ижтимоий ва маънавий соҳаларида ихтиёрий равишда шаклланган, бошланғич нодавлат тлзимларини ўз ичига қамраб олган инсоний бирликдир;
  
• 
  иккинчидан, жамиятдаги иқтисодий, ижтимоий, оилавий, миллий, маънавий, ахлоқий, диний, ишлаб чиқариш, шахсий ва нодавлат муносабатлар мажмуасидир;
  
• 
  учинчидан, эркин индивидлар, ихтиёрий равишда шаклланган ташкилотлар ва фуқароламинг турли органлар тазйиқлари, аралашишлари ёки бир қолипга солишларидан қонунлар воситасида ҳимояланган жамияти бўлиб, унда улар ўзлигини намоён қила олишлари учун доимий имкониятларга эга бўладилар. Фуқаролик жамияти инсоннинг ўзини ўзи ҳаётда намоён қила олиши учун нисбатан кенг шарт-шароитлар яратиб бериши билан алоҳида ажралиб туриши ўз исботини топди.
  

Ўзбекистонда жамият ҳаётини демократлаштиришда фуқаролик жамияти институтларининг роли беқиёсдир. Бу институтлар — ихтиёрий равишда тузилган, жамият ҳаётининг барча соҳаларини қамраб олган нодавлат тузилмалар (бирлашмалар, ташкилотлар, ассотсиациялар, уюшмалар, марказлар, клублар, жамғармалар ва бошқ.) фаолиятини ўзида ифода этади. Улар фаолиятининг ривожланишига мутаносиб равишда фуқаролик жамиятига хос белгилар шаклланиб боради.
Мамлакатда фуқаролик жамияти институтлари сифатида фаолият кўрсатаётган ННТ 3-сектор деб ҳам юритилади. 1-сектор давлатга қарашли бўлган муассасалар (давлат мулклари ва унга қарашли корхоналар, муассасалар). 2-сектор шахс ва уларнинг мулкларини ташкил этади. Ҳозирги даврга келиб давлат бошқарувининг айримфункциялари босқчма босқич равишда ННТ ва ўзини ўзи бошқариш органлари ўтказиб борилмоқда. Аҳолининг турли қатламлари нодавлат ва жамоат ташкилоти орқали жамият бошқарувида фаол қатнашиш имкониятларига эга бўлди.
Жамоатчилик бошқаруви тизимини такомиллаштириш:
халқ билан мулоқотнинг самарали механизмларини жорий этиш;
жамоатчилик назоратини амалга оширишнинг замонавий шаклларини ривожлантириш, ижтимоий шерикликнинг самарасини ошириш;
фуқаролик жамияти институтларини ривожлантириш, уларнинг ижтимоий ва сиёсий фаоллигини ошириш;
маҳалла институтининг жамият бошқарувидаги ўрни ва фаолияти самарадорлигини ошириш;
оммавий ахборот воситаларининг ролини кучайтириш, журналистларнинг касбий фаолиятини ҳимоя қилиш.