Маъруза №8 жаҳон метал бозори конъюнктураси ва унинг нарҳини шаклланиш хусусиятлари

Маъруза №8

ЖАҲОН МЕТАЛ БОЗОРИ КОНЪЮНКТУРАСИ ВА УНИНГ НАРҲИНИ ШАКЛЛАНИШ ХУСУСИЯТЛАРИ


8.1. Жаҳон метал бозори таснифи ва унинг хусусиятлари
8.2. Жаҳон метал бозори конъюнктураси.
8.3. Жаҳон метал бозорида нарҳ шаклланишининг асосий хусусиятлари.
8.4. Жаҳон метал бозорлари ва уларнинг асосий кўринишлари.
8.5. Жаҳон олтин бозори ва унинг хусусиятлари.


Таянч иборалар: жаҳон метал бозори, метал, металлом, рангли метал, темир руда, пўлат, метталлургия, олтин, кумаш, бронза, олтин заҳираси, олтин экспорти.

8.1. Жаҳон метал бозори таснифи ва унинг хусусиятлари

Жаҳон саноати учун метал хом ашёси шу қадар муҳимки, саноат ишлаб чиқариш тармоқларидаги бошқа хеч қандай материал ёки хом ашё металдек қаттиқ ва шакллилик даражаси ҳамда кўп қирраликнинг ўзига хос ноёб комбинациясига эга эмас. Жаҳон хўжалигида саноат ишлаб чиқарувчилар ҳар қандай соҳада металнинг турли хом ашёларидан бардошли, енгил дизайнларни амалга оширишга имкон берадиган металнинг янги авлодларини ишлаб чиқарилиши замон тараққиёти билан металнинг янги авлодларини ишлаб чиқарилиши давом этмоқда.
Жаҳон метал бозорини тахлил қилаётганда рангли ва қора метал бозорларини алоҳида, иккиламчи метал бозорини хам алоҳида ўрганиб чиқишимиз мақсадга мувофиқдир. Гарчи ушбу таснифни илмий жиҳатдан бериш бироз мушкул бўлса-да, соддароқ тасниф беришга ҳаракат қилдик.
Аслида, жаҳон хўжалигида металларни гуруҳлаётганда, унинг қайси жиҳатига кўпроқ эътибор беришимизга қараб алохида гуруҳларга ажратилади. Масалан, физик хусусиятларига кўра қора метал гуруҳига магнит-кимёвий элементлар киритилса,техник нуқтаи назардан қора металлар рўйхати яна бироз ўзгаради. Шунинг учун жаҳон метал бозорини тахлил қилаётганда ҳар бир метал турини алохида эътиборга олиб, унинг бозор коньюктураси алохида ўрганилади.
Демак, жаҳон метал бозорини қимматбаҳо ва қора метал гуруҳларига бўлишимиз мумкин. Қора металлар ўзининг зичлиги, юқори ҳароратда эриши ва мустаҳкамлиги билан фарқ қилинса, рангли метал - нисбатан пастроқ ҳароратда эриши, электр ва иссиқликни ўтказиш хусусиятлари юқори бўлиши билан ажралиб туради.
Рангли метал саноатида махсус тармоқлар мавжуд бўлиб, уларни икки асосий белгисига қараб гуруҳлашимиз мумкин: хом ашёни қазиб чиқариш, тайёр махсулот ишлаб чиқариш босқичларига кўра ва товарнинг асосий турига кўра. Ушбу ҳолатда биринчи белгисига кўра, тоғ-конлардан қазиб чиқариш саноати, металлургик саноат, металга қайта ишлов бериш саноати ва таъмирлаш-қурилиш саноатларини киритиш мумкин.