Ma’ruza №7. Er ishlari uchun mashinalar (davomi)

MA’RUZA №7. Er ishlari uchun mashinalar (davomi)

REJA

7.1. Ekskavatorlar

7.2. Bir cho‘michli qurilish ekskavatorlari

7.3. Ko‘p cho‘michli ekskavatorlar

7.4. Muhandislik kommunikatsiyalarini transheyasiz o‘tkazish

7.5. Burg‘ilash ishlari uchun mashinalar

7.6. Ustun qoziq qoqish jihozlari

7.7. Grunt zichlash mashinalari

7.1. Ekskavatorlar
Ekskavator - davriy ishlaydigan o‘zi yurar yer qazish mashinasi. U barcha turdagi gruntni qazish, surish, transport vositalariga ortish uchun xizmat qiladi.
Ular davriy ishlaydigan bir cho‘michli ekskavatorlarga va kup cho‘michli uzluksiz ishlaydigan ekskavatorlarga bo‘linadi. Shahar, fuqaro, sanoat va gidroinshootlar qurilishida ko‘proq bir cho‘michli universal qurilish va transheyali ekskavatorlar qo‘llaniladi.
7.2. Bir cho‘michli qurilish ekskavatorlari
Bir cho‘michli ekskavatorlarni qurilishda ishlatiladiganlarining cho‘michini hajmi 0,25 … 4 m³ bo‘ladi. Ular almashadigai ish jihozlariga ega universal ekskavatorlar hisoblanadi.
Ular I-IV guruhli gruntlarda yer qazish ishlarini bajarish uchun xizmat qiladi. Qurilish ekskavatorlari yurish qismi hamda kuch qurilmasi, ekskavatorchi kabinasi, ish jihozi, asosiy mexanizmlari joylashgan burilish platformasidan iborat.
Bir cho‘michli ekskavatorlarni quyidagi alomatlariga qarab tasniflash mumkin.
Cho‘michning hajmi bo‘yicha:
kichik hajmli (0,15; 0,25; 0,4; 0,65; va 1m³)
o‘rtacha hajmli (1,25; 1,6; 2,5; 3; 4 va 6 m³)
Yurish jihozlari bo‘yicha:
zanjirli;
pnevmog‘ildirakli;
v) odimlovchi;
g) traktorga o‘rnatilgan;
d) avtomobilga o‘rnatilgan ekskavatorlar.
Kuch qurilmasi bo‘yicha:
ichki-yonuv yuritkichi;
elektr yuritmali;
v) dizel-elektr yuritmali ekskavatorlar.
Yuritkichlar soniga qarab:
bir motorli;
ko‘p motorli ekskavatorlar.
Qo‘llanish sohasi bo‘yicha
qurilishda
ochiq konlarda.
Ish jihozlari bo‘yicha:
to‘g‘ri cho‘michli;
teskari cho‘michli;
v) draglayn va boshqa jihozli.
Bir cho‘michli ekskavatorlarni asosiy parametrlari; cho‘michli hajmi ish siklini davomiyligi, qazish balandligi va chuqurligi, gruntni to‘kish balandligi, ekskavator yenga oladigan yo‘l qiyaligi, mashinaning konstruktiv va ekspluatatsion va boshqalar hisoblanadi (3.14-rasm).

3.14-rasm. Mexanik yuritmali va ishchi jihozi osma o‘zgaruvchan to‘liq aylanadigan qurilish ekskavatorlari:
a-pnevmog‘ildirakli; б-gusenitsali; 1-pnevmog‘ildirakli yurish qurilmasi; 2-aylanuvchi platforma; 3-ikki oyoqli ustun; 4-strelani ko‘taruvchi arqon; 5-oldingi ustun;
6-mashinist kabinasi; 7-ko‘taruvchi arqon; 8-strela; 9-cho‘mich dastasi; 10-teskari bel cho‘michi; 11-tortuvchi arqon; 12-aylanuvchi tayanch qo‘rilmasi; 13-gusenitsali yurish qurilmasi.

3.15-rasm. Mexanik yuritmali qurilish ekskavatorlarining asosiy almashinuvchi ish jihozlari:
a –to‘g‘ri cho‘michli ekskavator; б-teskari cho‘michli ekskavator; в-draglayn jihozli ekskavator; г- kran jihozli ekskavator; д-greyfer jihozli ekskavator.
Agar, ekskavatorlar kamida uchta almashtiradigan ish jihozi bilan ta’minlansa, bunday ekskavatorlar universal ekskavator deyiladi.
Mexanik yuritmali qurilish ekskavatorlarining asosiy almashinuvchi ish jihozlari 3.15-rasmda keltirilgan.
Ish jihozi bikir osilgan to‘liq aylanuvchi bir cho‘michli sharnir-richagli va teleskopik ekskavatorlar 3.16-rasmda keltirilgan.

3.16-rasm. Ish jihozi bikir osilgan to‘liq aylanuvchi bir cho‘michli ekskavatorlar:
a, б− sharnir-richagli; в-teleskopik; 1-aylanuvchi-tayanch qurilma; 2-pnevmog‘ildirakli yurish qurilmasi;
3-chiqariladigan tayanchlar; 4-aylanuvchi platforma; 5-kuch qurilmasi; 6, 8, 9- strela gidrosilindrlari;
7-strela; 10-dasta; 11-teskari kurak cho‘michi; 12-buldozer ag‘dargichi;
13-mashinist kabinasi; 14-gusenitsali yurish qurilmasi; 15-to‘g‘ri kurak cho‘michi; 16-teleskopik strela.
To‘g‘ri kurakli ekskavator o‘zi turadigan sathdan yuqoridagi gruntni qazishga mo‘ljallangan (3.15 a, 3.17 - rasmlar).

3.17-rasm. To‘g‘ri kuraklining ish jihozi:
1-strela; 2-dasta; 3-cho‘mich;4, 5, 6-gidrosilindr.